باب ۱۸: در فروش مواد خوراکى به مواد خوراکى همجنس باید هر دو به یک اندازه باشند
۱۰۲۴- حدیث: «أَبِي سَعِيدٍ الْخدْرِيِّ وَأَبِي هُرَيْرَةَ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ ج اسْتَعْمَلَ رَجُلاً عَلَى خَيْبَرَ، فَجَاءَهُ بِتَمْرٍ جَنِيبٍ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ ج: أَكُلُّ تَمْرِ خَيْبَرَ هكَذَا قَالَ: لاَ، وَاللهِ يَا رَسُولَ اللهِ إِنَّا لَنَأْخُذُ الصَّاعَ مِنْ هذَا بِالصَّاعَيْنِ، وَالصَّاعَيْنِ بِالثَّلاَثَةِ؛ فَقَالَ رَسُولُ اللهِ ج: لاَ تَفْعَلْ، بِعِ الْجَمْعَ بِالدَّرَاهِمِ، ثُمَّ ابْتَعْ بِالدَّرَاهِمِ جَنيبًا» [۴۰۸].
یعنی: «ابو سعید خدرى و ابو هریره گویند: پیغمبر جیک نفر را به عنوان نماینده و عامل بر خیبر تعیین کرده بود، این شخص یک نوع خرما را که دانه‌هایش بسیار درشت بود براى پیغمبر جآورد، پیغمبر جاز او پرسید: «آیا تمام خرماى خیبر این طور درشت مى‌باشد؟» آن مرد گفت: خیر، اى رسول خدا! ما یک صاع (دو کیلو) از این خرما را با دو صاع از خرماى دیگر و دو صاع از آن را با سه صاع از خرماى دیگر مى‌خریم، پیغمبر جبه او گفت: این کار را مکن، بلکه خرماهاى نامرغوب را در برابر پول بفروش، سپس با پول آن از این خرماى خوب و درشت خریدارى کن».
«جنيب: خرماى دانه درشت. جمع: خرماى بد».
۱۰۲۵- حدیث: «أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّس، قَالَ: جَاءَ بِلاَلٌ إِلَى النَّبِيِّ ج بِتَمْرٍ بَرْنِيٍّ، فَقَالَ لَهُ النَّبِيُّ ج: مِنْ أَيْنَ هذَا قَالَ بِلاَلٌ: كَانَ عِنْدَنَا تَمْرٌ رَدِيٌّ، فَبِعْتُ مِنْهُ صَاعَيْنِ بِصَاعٍ لِنُطْعِمَ النَّبِيَّ ج فَقَالَ النَّبِيُّ ج عِنْدَ ذَلِكَ أَوَّهْ أَوَّهْ عَيْنُ الرِّبا عَيْنُ الرِّبَا لاَ تَفْعَلْ وَلكِنْ إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَشْتَرِيَ، فَبِعِ التَّمْرَ بِبَيْعِ آخَرَ ثُمَّ اشْتَرِهِ» [۴۰٩].
یعنی: «ابو سعید خدرىسگوید: بلال مقدارى خرماى (برنى) که جنس آن خوب و دانه‌اش درشت بود، براى پیغمبر جآورد، پیغمبر جگفت: «این خرما را از کجا آورده‌اى؟» بلال گفت: ما خرماى نامرغوبى داشتیم به خاطر پیغمبر جدو صاع از آن را با یک صاع از این معاوضه نمودیم، پیغمبر جبا تعجب گفت: «اوه اوه، این عیناً ربا است (و حرام مى‌باشد)». و دوبار آن جمله را تکرار کرد و گفت: این کار را مکن، ولى وقتى که خواستى از این خرماى خوب بخرى، خرماى خودت را بفروش و از این خرماى خوب خریدارى کن».
۱۰۲۶- حدیث: «أَبِي سَعِيدٍس، قَالَ: كنَّا نُرْزَقُ تَمْرَ الْجَمْعِ، وَهُوَ الْخِلْطُ مِنَ التَّمْرِ، وَكُنَّا نَبِيعُ صَاعَيْنِ بِصَاعٍ، فَقَالَ النَّبِيُّ ج: لاَ صَاعَيْنِ بِصَاعٍ، وَلاَ دِرْهَمَيْنِ بِدِرْهَمٍ» [۴۱۰].
یعنی: «ابو سعید خدرىسگوید: ما از خرماى مخلوط و نامرغوب استفاده مى‌کردیم، و دو صاع را به یک صاع مى‌دادیم، پیغمبر جگفت: نباید دو صاع طعام همجنس به یک صاع داده شود، همانگونه که نباید دو درهم را به یک درهم داد».
۱۰۲٧- حدیث: «أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّس وَأُسَامَةَ عَنْ أَبِي صَالِحٍ الزَّيَّاتِ أَنَّه سَمِعَ أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّس، يَقُولُ: الدِّينَارُ بِالدِّينَارِ وَالدِّرْهَمُ بِالدِّرْهَمِ (قَالَ) فَقُلْتُ لَهُ: فَإَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ لاَ يَقُولُهُ: فَقَالَ أَبُو سَعِيدٍ: سَأَلْتُهُ فَقُلْتُ سَمِعْتَهُ مِنَ النَّبِيِّ ج أَوْ وَجَدْتَهُ فِي كِتَابِ اللهِ قَالَ كُلُّ ذلِكَ لاَ أَقولُ، وَأَنْتُمْ أَعْلَمُ بِرَسُولِ اللهِ ج مِنِّي، وَلكِنَّنِي أَخْبَرَنِي أُسَامَةُ أَنَّ النَّبِيَّ ج قَالَ: لاَ رِبَا إِلاَّ فِي النَّسِيئَةِ» [۴۱۱].
یعنی: «ابو صالح زیات گوید: از ابو سعید خدرىسشنیدم که مى‌گفت: در معامله طلا با طلا و نقره با نقره (باید مقدار آن‌ها با هم مساوى باشد)، ابو صالح گوید: به ابو سعید گفتم: نظر ابن عباس اینطور نیست، ابو سعید گفت: من از ابن عباس پرسیدم: مگر شما خود از پیغمبر جچیزى در این باره شنیده‌اى یا در قرآن آیه‌اى را دیده‌اى؟ ابن عباس گفت: خیر، نه از پیغمبر جچیزى را شنیده‌ام و نه در قرآن هم چیزى دیده‌ام و شما به احادیث پیغمبر جاز من عالم‌تر هستید، ولى اسامه به من گفت: پیغمبر جفرمود: ربا تنها آن است که به صورت نسیه باشد و کسى چیزى را به قرض به کسى دهد و مقدار بیشترى از او پس بگیرد».
[۴۰۸] أخرجه البخاري في: ۳۴ كتاب البيوع: ۸٩ باب إذا بيع تمر بتمر خير منه. [۴۰٩] أخرجه البخاري في: ۴۰ كتاب الوكالة: ۱۱ باب إذا باع الوكيل شيئًا فاسدًا فبيعه مردود. [۴۱۰] أخرجه البخاري في: ۳۴ كتاب البيوع: ۲۰ باب بيع الخلط من التمر. [۴۱۱] أخرجه البخاري في: ۳۴ كتاب البيوع: ٧٩ باب بيع الدينار بالدينار نسأ.