باب ۳۲: آویزان کردن چیزى در گردن حیوان قربانى و بریدن مقدارى از کهانه شتر و گاو هدى
٧٧٩- حدیث: «ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ، قَالَ: حَدَّثَنِي عَطَاءٌ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ: إِذَا طَافَ بِالْبَيْتِ فَقَدْ حَلَّ، فَقُلْتُ: مِنْ أَيْنَ قَالَ هذَا ابْنُ عَبَّاسٍ قَالَ: مِنْ قَوْلِ اللهِ تَعَالَى: ﴿ثُمَّ مَحِلُّهَآ إِلَى ٱلۡبَيۡتِ ٱلۡعَتِيقِ٣٣﴾[الحج: ۳۳]. وَمِنْ أَمْرِ النَّبِيِّ ج أَصْحَابَهُ أَنْ يَحِلُّوا فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ قُلْتُ: إِنَّمَا كَانَ ذلِكَ بَعْدَ الْمُعَرَّفِ قَالَ: كَانَ ابْنُ عَبَّاسٍ يَرَاهُ قَبْلُ وَبَعْدُ» [۱۴۳].
یعنی: «ابن جریج گوید: عطاء از ابن عباس براى من نقل کرد، وقتى که کسى احرام را به عمره بسته باشد همین که طواف نمود (و سعى بین صفا و مروه را انجام داد و موها را کوتاه کرد) از احرام خارج مى‌شود. گفتم: ابن عباس به چه دلیلى این فتوا را مى‌دهد؟ گفت: دلیل قرآنى دارد که مى‌فرماید: «هست براى شما در همراه داشتن این حیوان‌هاى قربانى فوائد بسیار (از قبیل حمل و نقل به وسیله آن‌ها و استفاده از شیرشان تاوقتى که قربانى مى‌شوند و محل قربانى آن‌ها حرم مکه است)». و دلیلش سنّت پیغمبر جاست که در حجة الوداع به اصحاب دستور داد تا بعد از طواف از احرام خارج شوند، گفتم: این کار بعد از وقوف در عرفه بود؟ گفت: ابن عباس چه قبل از وقوف و چه بعد از وقوف در عرفه همین عقیده را داشت».
«أشعار: آن است که حاج مقدارى از کهانه شتر یا پشت گاوى که براى قربانى همراه خود به مکه مى‌برد بتراشد و زخمى کند تا خون از آن جارى شود. البتّه آویزان کردن نعل در گردن هدى (حیوان قربانى) و یا زخمى نمودن پشت شتر و گاو به خاطر این بود که مردم بدانند این حیوان‌ها براى قربانى تعیین شده‌اند. وقتى مردم این را مى‌دانستند به هیچ وجه مزاحم آن‌ها نمى‌شدند و یا چشم طمع به آن‌ها نداشتند و حتّى اگر گم هم مى‌شدند آن‌ها را به صاحبانشان بر مى‌گردانیدند».
[۱۴۳] أخرجه البخاري في: ۶۴ كتاب المغازى: ٧٧ باب حجة الوداع.