باب ۱٩: روزه عاشوراء
۶۸۸- حدیث: «عَائِشَةَ، أَنَّ قُرَيْشًا كَانَتْ تَصُومُ يَوْمَ عَاشُورَاءَ فِي الْجَاهِلِيَّةِ، ثُمَّ أَمَرَ رَسُولُ اللهِ ج بِصِيَامِهِ حَتَّى فُرِضَ رَمَضَانُ، وَقَالَ رَسُولُ اللهِ ج: مَنْ شَاءَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ شَاءَ أَفْطَرَ» [۴۳].
یعنی: «عایشه گوید: قریش در دوره جاهلیت در روز عاشوراء روزه مى‌گرفتند، پیغمبر جهم دستور داد که مسلمانان در روز عاشوراء روزه باشند تا اینکه روزه ماه رمضان واجب شد، آن‌گاه پیغمبر ج فرمود: هرکس مى‌خواهد عاشوراء روزه باشد و اگر نمى‌خواهد روزه نباشد». (یعنى روزه عاشوراء واجب نیست).
۶۸٩- حدیث: «ابْنِ عُمَرَ، قَالَ: كَانَ عَاشُورَاءُ يَصُومُهُ أَهْلُ الْجَاهِلِيَّةِ، فَلَمَّا نَزَلَ رَمَضَانُ، قَالَ: مَنْ شَاءَ صَامَهُ وَمَنْ شَاءَ لَمْ يَصُمْهُ» [۴۴].
یعنی: «ابن عمر گوید: مردم دوره جاهلیت در روز عاشوراء روزه مى‌گرفتند، وقتى که آیه وجوب روزه ماه رمضان نازل شد، پیغمبر جفرمود: هرکس مى‌خواهد مى‌تواند عاشوراء روزه باشد و هرکس مى‌خواهد روزه نباشد».
۶٩۰- حدیث: «عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ دَخَلَ عَلَيْهِ الأَشْعَثُ وَهُوَ يَطْعَمُ، فَقَالَ: الْيَوْمُ عَاشُورَاء، فَقَالَ: كَانَ يُصَامُ قَبْلَ أَنْ يَنْزِلَ رَمَضَانُ، فَلَمَّا نَزَلَ رَمَضَانُ تُرِكَ، فَادْنُ فَكُلْ» [۴۵].
یعنی: «اشعث پیش عبدالله بن مسعود رفت، دید که غذا مى‌خورد، به عبدالله گفت: امروز عاشوراء است (چرا روزه نیستى؟!) عبدالله گفت: روزه عاشوراء، قبل از واجب شدن ماه رمضان لازم بود وقتى که رمضان واجب شد دیگر روزه عاشوراء ترک گردید، و به او گفت بنشین با من غذا بخور».
۶٩۱- حدیث: «مُعَاوِيَةَ بْنِ أَبِي سُفْيَانَ عَنْ حُمَيْدِ بْنِ عَبْدِ الرَحْمنِ، أَنَّهُ سَمِعَ مُعَاوِيَةَ ابْنَ أَبِي سُفْيَانَ، يَوْمَ عَاشُورَاءَ، عَامَ حَجَّ، عَلَى الْمِنْبَرِ، يَقُولُ: يَا أَهْلَ الْمَدِينَة أَيْنَ عُلَمَاؤُكُمْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ ج، يَقُولُ: هذَا يَوْمُ عَاشُورَاءَ، وَلَمْ يُكْتَبْ عَلَيْكُمْ صِيَامُهُ، وَأَنَا صَائمٌ، فَمَنْ شَاءَ فَلْيَصُمْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيُفْطِرْ» [۴۶].
یعنی: «حمید بن عبدالرحمن گوید: شنیدم که معاویه پسر ابوسفیان در روز عاشوراء در سالى که حج را (به عنوان امیرالحاج) انجام داد بر بالاى منبر مى‌گفت: اى اهل مدینه ! علماى شما کجا هستند؟ من شنیدم که رسول خدا مى‌گفت: امروز عاشوراء است و روزه آن بر شما واجب نیست و من روزه هستم، هر کس میل دارد روزه باشد و کسى که نمى‌خواهد روزه نباشد».
۶٩۲- حدیث: «ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: قَدِمَ النَّبِيُّ ج المَدِينَة، فَرَأَى الْيَهُودَ تصُومُ يَوْمَ عَاشُورَاءَ، فَقَالَ: مَا هذَا قَالُوا: هذَا يَوْمٌ صَالِحٌ، هذَا يَوْمُ نَجَّى اللهُ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ عَدُوِّهِمْ فَصَامَهُ مُوسى، قَالَ: فَأَنَا أَحَقُّ بِمُوسى مِنْكُمْ فَصَامَهُ وَأَمَرَ بِصِيَامِهِ» [۴٧].
یعنی: «ابن عباس گوید: وقتى که پیغمبر جبه مدینه مهاجرت نمود، دید که یهودی‌ها در روز عاشوراء روزه هستند، فرمود: «چرا امروز روزه هستید؟» گفتند: امروز روز مبارکى است، خداوند در آن قوم بنى‌اسرائیل را از شرّ دشمنانشان نجات داد، و به شکرانه آن موسى عاشوراء را روزه گرفت». پیغمبر جفرمود: «من از شما نسبت به موسى نزدیک‌تر هستم». بنابراین پیغـمبر جدر روز عاشـوراء روزه شد و دستور داد که مسلمانان هم در این روز، روزه باشند».
۶٩۳- حدیث: «أَبِي مُوسىس، قَالَ: كَانَ يَوْمُ عَاشُورَاءَ تَعُدُّهُ الْيَهُودُ عِيدًا قَالَ النَّبِيُّ ج: فَصُومُوهُ أَنْتُمْ» [۴۸].
یعنی: «ابو موسى گوید: یهودیان روز عاشوراء را عید مى‌گرفتند، پیغمبر جفرمود: «شما مسلمانان در عاشوراء روزه باشید».
۶٩۴- حدیث: «ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: مَا رَأَيْتُ النَّبِيَّ ج يَتَحَرَّى صِيَامَ يَوْم فَضَّلَهُ عَلَى غَيْرِهِ إِلاَّ هذَا الْيَوْمَ، يَوْمَ عَاشُورَاءَ؛ وَهذَا الشَّهْرَ، يَعْنِي شَهْرَ رَمَضَانَ» [۴٩].
یعنی: «ابن عباس گوید: هرگز نمى‌دیدم که پیغمبر جعمداً روزه یک روز را بر روز دیگرى ترجیح دهد مگر روزه امروز، روز عاشوراء و مگر روزه این ماه، ماه رمضان». (یعنى روزه عاشوراء را بر سایر روزه‌هاى سنّت ترجیح مى‌داد و روزه ماه رمضان را بر همه روزه‌هاى دیگر تفضیل مى‌بخشید).
[۴۳] أخرجه البخاري في: ۳۰ كتاب الصوم: ۱ باب وجوب صوم رمضان. [۴۴] أخرجه البخاري في: ۶۵ كتاب التفسير: ۲ سورة البقرة: ۲۴ باب: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ﴾. [۴۵] أخرجه البخاري في: ۶۵ كتاب التفسير: ۲ سورة البقرة ۲۴: باب: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ﴾. [۴۶] أخرجه البخاري في: ۳۰ كتاب الصوم: ۶٩ باب صيام يوم عاشوراء. [۴٧] أخرجه البخاري في: كتاب الصوم: ۶٩ باب صيام يوم عاشوراء. [۴۸] أخرجه البخاري في: ۳۰ كتاب الصوم: ۶٩ باب صيام يوم عاشوراء. [۴٩] أخرجه البخاري في: ۳۰ كتاب الصوم: ۶٩ باب صيام يوم عاشوراء.