باب ۱: قسم بر مدعى علیه است
۱۱۱۳- حدیث: «ابْنِ عَبَّاسٍ إِنَّ امْرَأَتَيْنِ كَانَتَا تَخْرِزَانِ فِي بَيْتٍ أَوْ فِي الْحُجْرَةِ، فَخَرَجَتْ إِحْداهُمَا وَقَدْ أُنْفِذَ بإِشْفًا فِي كَفِّهَا، فَادَّعَتْ عَلَى الأُخْرَى، فَرُفِعَ إِلَى ابْنِ عَبَّاسٍ، فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: قَالَ رَسُولَ اللهِ ج: لَوْ يُعْطَى النَّاسُ بدَعْوَاهُمْ لَذَهَبَ دِمَاءُ قَوْمٍ وَأَمْوَالُهُمْ ذَكِّرُوهَا بِاللهِ، وَاقْرَءُوا عَلَيْهَا ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ﴾[آل‌عمران: ٧٧]. فَذَكَّرُوهَا فَاعْتَرَفَتْ فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: قَالَ النَّبِيُّ ج: الْيَمِينُ عَلَى الْمُدَّعَى عَلَيْهِ» [۵۰۱].
یعنی: «ابن عباسبگوید: دو زن در منزلى یا در حجره‌اى مشغول درست کردن خف بودند، یکى از آنان بیرون آمد و دشنه‌اى در دستش فر رفته بود، ادّعا مى‌کرد که رفیقش او را زخمى کرده است، محاکمه را به نزد ابن عباس بردند، ابن عباس گفت: پیغمبر جگفت: اگر به هر کس هرچه ادّعا کند داده شود، خون و مال مردم را از بین خواهند برد، پس شما این زن را به یاد خدا و روز قیامت تذکر دهید، این آیه را بر او بخوانید: «کسانى که عهد و پیمان با خدا را به بهاى ناچیزى مى‌فروشند، سهمى در روز آخرت ندارند...».
وقتى آن زن متهم را به یاد خدا انداختند و آیه فوق را برایش خواندند به جرم خود اقرار کرد که او را زخمى کرده است، ابن عباس گفت: پیغمبر جفرمود: قسم بر مدعى علیه مى‌باشد».
(یعنى تنها با ادّعا چیزى به کسى داده نمى‌شود یا باید مدعى شاهد و دلیل و برهان محکم بر مدعى خود داشته باشد و یا اینکه مدعى علیه اعتراف کند، و در غیر این دو صورت مدعى علیه قسم مى‌خورد و حق مدعى ساقط مى‌گردد) [۵۰۲].
[۵۰۱] أخرجه البخاري في: ۶۵ كتاب التفسير: ۳ سورة آل عمران: ۳ باب: ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَأَيۡمَٰنِهِمۡ ثَمَنٗا قَلِيلًا﴾. [۵۰۲] شرح نووى بر مسلم، ج ۱۲، ص ۳.