باب ۲۴: کسى که احرام به عمره مى‌بندد واجب است فدیه بدهد و اگر فدیه نداشت لازم است سه روز در حج و هفت روز بعد از بازگشت به میان خانواده‌اش روزه باشد
٧۶۸- حدیث: «ابْنِ عُمَرَ، قَالَ: تَمَتَّعَ رَسُولُ اللهِ ج، فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ وَأَهْدَى، فَسَاقَ مَعَهُ الْهَدْيَ مِنْ ذِي الْحُلَيْفَةِ، وَبَدَأَ رَسُولُ اللهِ ج فَأَهَلَّ بِالْعُمْرَةِ، ثُمَّ بِالْحَجِّ فَتَمَتَّعَ النَّاس مَعَ النَّبِيِّ ج بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ، فَكَانَ مِنَ النَّاسِ مَنْ أَهْدَى، فَسَاقَ الْهَدْيَ، وَمِنْهُمْ مَنْ لَمْ يُهْدِ، فَلَمَّا قَدِمَ النَّبِيُّ ج مَكَّةَ قَالَ لِلنَّاسِ: «مَنْ كَانَ مِنْكُمْ أَهْدَى فَإِنَّهُ لاَ يَحِلُّ لِشَيْءٍ حَرُمَ مِنْهُ حَتَّى يَقْضِيَ حَجَّهُ، وَمَنْ لَمْ يَكُنْ مِنْكُمْ أَهْدَى فَلْيَطُفْ بِالْبَيْتِ وَبِالصَّفَا وَالْمَرْوَةِ، وَلْيُقَصِّرْ وَلْيَحْلِلْ ثُمَّ لْيُهِلَّ بِالْحَجِّ، فَمَنْ لَمْ يَجِدْ هَدْيًا فَلْيَصُمْ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةً إِذَا رَجَعَ إِلَى أَهْلِهِ».
فَطَافَ، حِينَ قَدِمَ مَكَّةَ، وَاسْتَلَمَ الرُّكْنَ أَوَّلَ شَيْءٍ، ثُمَّ خَبَّ ثَلاَثَة أَطْوَافٍ وَمَشَى أَرْبَعًا، فَرَكَعَ حِينَ قَضى طَوَافَهُ بِالْبَيْتِ عِنْدَ الْمَقَامِ رَكْعَتَيْنِ، ثُمَّ سَلَّمَ، فَانْصَرَفَ فَأَتَى الصَّفَا، فَطَافَ بِالصَّفَا وَالْمَرْوَةِ سَبْعَةَ أَطْوَافٍ، ثُمَّ لَمْ يَحْلِلْ مِنْ شَيْءٍ حَرُمَ مِنْهُ حَتَّى قَضى حَجَّهُ وَنَحَرَ هَدْيَهُ يَوْمَ النَّحْرِ وَأَفَاضَ فَطَافَ بِالْبَيْتِ ثُمَّ حَلَّ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ حَرُمَ مِنْهُ وَفَعَلَ، مِثْلَ مَا فَعَلَ رَسُولُ اللهِ ج، مَنْ أَهْدَى وَسَاقَ الْهَدْيَ مِنَ النَّاسِ» [۱۳۲].
یعنی: «ابن عمربگوید: پیغمبر جدر حجة الوداع احرام را ابتدا به حج بست و بعداً عمره را به آن ملحق نمود، و مراسم قربانى را انجام داد، حیوان‌هاى قربانى را از ذوالحلیف با خود آورده بود، بعد (از احرام) لبیک را به عمره و بعداً به حج شروع نمود و مردم به تبعیت از پیغمبر جاحرام به عمره را به احرام حج ملحق کردند، بعضى از مردم با خود هدى (حیوان قربانى) آورده بودند، و بعض دیگر هدى همراه نداشتند، وقتى پیغمبر جبه مکه رسید به مردم گفت: کسانى که از شما هدى همراه دارند نباید از احرام خارج شوند و تا پایان مراسم حج چیزهایى که برایشان در احرام حرام است حلال نمى‌شود. کسانى از شما که هدى همراه ندارند، باید طواف بیت را بکنند و سعى بین صفا و مروه را انجام دهند و موهاى سرشان را کوتاه نمایند و از احرام خارج شـوند، بعداً (در روز هشتم ذیحجه) احرام به حج ببندند (و بر این اشخاص فدیه واجب است) و کسانى که هدى براى فدیه ندارند باید سه روز در حج و هفت روز بعد از رسیدن به خانواده خود روزه باشند.
وقتى که پیغمبر جبه مکه وارد شد، بیت را طواف نمود و قبل از هر چیز رکن اوّل کعبه (گوشه‌اى که حجر الأسود در آن نصب شده است) لمس نمود، سپس سه بار با گام‌هاى بلند و سریع کعبه را دور زد و چهار بار دیگر به حالت عادى کعبه را دور زد، وقتى که طوافش تمام شد، در مقام ابراهیم دو رکعت نماز خواند و سلام داد، و به صفا و مروه رفت، و هفت بار در بین صفا و مروه رفت و آمد نمود، سپس هیچیک از چیزهایى که به وسیله احرام بر او حرام شده بود بر خود حلال ننمود و از احرام بیرون نیامد تا اینکه در روز عید حجش را انجام داد، قربانى کرد، به سوى مکه رفت و بیت را طواف نمود، بعد از انجام این مناسک تمام کارها و اشیایى که بر او در حالت احرام حرام شده بود حلال گردید، و کسانى که هدى همراه داشتند از پیغمبر جپیروى کردند و هر عملى را که پیغمبر جانجام مى‌داد انجام دادند».
٧۶٩- حدیث: «عَائِشَةَ عَنْ عُرْوَةَ، أَنَّ عَائِشَةَ، أَخْبَرَتْهُ عَنِ النَّبِيِّ ج فِي تَمَتُّعِهِ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ، فَتَمَتَّعَ النَّاسُ مَعَهُ، بِمِثْلِ حَدِيثِ ابْنِ عُمَرَ السَّابِقِ (رقم ٧۶۸)» [۱۳۳].
یعنی: «عروه گوید: عایشه جریان حج پیغمبر جو احرام بستن مردم با او (در حجة الوداع) را همانگونه که در حدیث ابن عمر بیان شد برایم بیان نمود».
[۱۳۲] أخرجه البخاري في: ۲۵ كتاب الحج: ۱۰۴ باب من ساق البدن معه. [۱۳۳] أخرجه البخاري في: ۲۵ كتاب الحج: ۱۰۴ باب من ساق البدن معه.