باب ۳: در مورد ضیافت و چگونگى آن
۱۱۲۶- حدیث: «أَبِي شُرَيْحٍ الْعَدَوِيِّ، قَالَ: سَمِعَتْ أُذُنَايَ، وَأَبْصَرَتْ عَيْنَايَ، حِينَ تَكَلَّمَ النَّبِيُّ ج، فَقَالَ: مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلْيُكْرِمْ جَارَهُ، وَمَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلْيُكْرِمْ ضَيْفَهُ جَائِزَتَه قَالَ: وَمَا جَائِزَتُهَ يَا رَسُولَ اللهِ قَالَ: يَوْمٌ وَلَيْلةٌ، وَالضِّيَافَةُ ثَلاَثَةُ أَيَّامٍ، فَمَا كَانَ وَرَاءَ ذَلِكَ فَهُوَ صَدَقَةٌ عَلَيْهِ، وَمَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلْيَقُلْ خَيْرًا أَوْ لِيَصْمُتْ» [۵۱۵].
یعنی: «ابوشریح عدوىسگوید: با گوش‌هایم شنیدم و با چشمانم دیدم که پیغمبرجسخنرانى مى‌کرد، و مى‌گفت: کسى که به خدا و روز قیامت ایمان دارد باید همسایه خود را مورد احترام قرار دهد، کسى که به خدا و روز قیامت ایمان دارد باید بادادن جایزه، به مهمانش احترام بگذارد». یکى پرسید: اى رسول خدا! جایزه مهمان چیست؟ گفت: (احترام بیشتر) در شب و روز اوّل مى‌باشد، مهماندارى و ضیافت سه روز است (اگر کسى به عنوان مهمان وارد منزل کس دیگر شود خواه آشنا یا غیر آشنا باشند وظیفه دینى صاحب خانه است که سه شب و روز به او غذا و رختخواب بدهد و در شب و روز اوّل پذیرایى بیشترى به عنوان جایزه از مهمان به عمل آورد) و بعد از سه شب و سه روز دیگر آن شخص به عنوان مهمان محسوب نمى‌شود، و صاحب خانه هر غذایى به او بدهد به عنوان خیر و صدقه است، نه مهماندارى، کسى که به خدا و روز قیامت ایمان دارد (باید بر گفتار خود تسلّط داشته باشد) یا باید هرچه مى‌گوید، نیکو وخیر وصلاح باشد، ویا سکوت کند، (بنابراین هیچ مسلمانى حق‌ندارد، گزافه گویى‌کند وتسلّطى بر سخنانش نداشته باشد وهرچه بخواهد بزبانش جارى نماید، وشخصیت وکرامت انسانى خودرا باالفاظ نسنجیده وناپسند ازدست دهد، چون جاى تردید نیست که گفتار هر انسانى نمایانگر میزان شخصیت و شرافت او است، به خاطر حفظ کرامت وشرافت مسلمانان است که پیغمبر جمى‌فرماید: هیچ مسلمانى حق بدگویى ندارد، یا باید خوب بگوید و یا سکوت کند)».
۱۱۲٧- حدیث: «أَبِي شُرَيْحٍ الْكَعْبِيِّ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ ج، قَالَ: مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلْيُكْرِمْ ضَيْفَهُ، جَائِزَتُهُ يَوْمٌ وَلَيْلَةٌ، وَالضِّيَافَةُ ثَلاَثَةُ أَيَّامٍ، فَمَا بَعْدَ ذَلِكَ فَهُوَ صَدَقَةٌ، وَلاَ يَحِلُّ لَهُ أَنْ يَثْوِيَ عِنْدَهُ حَتَّى يُحْرِجَهُ» [۵۱۶].
یعنی: «ابو شریح کعبىسگوید: پیغمبر جگفت: کسى که به خدا و روز قیامت ایمان دارد باید با پذیرایى بیشتر در شب و روز اوّل به عنوان جایزه به مهمانش احترام بگذارد، مهماندارى و ضیافت (که وظیفه صاحب خانه است) سه روز است، و بیش از سه روز (وظیفه مهماندارى از عهده صاحبخانه خارج مى‌شود) و هرچه به مهمان بدهد به عنوان صدقه است نه مهماندارى و براى مهمان حلال و جایز نیست به اندازه‌اى در منزل کسى بماند که او را تحت فشار قرار دهد، و ناچار شود او را بیرون کند».
۱۱۲۸- حدیث: «عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ، قَالَ: قُلْنَا لِلنَّبِيِّ ج إِنَّكَ تَبْعَثُنَا فَنَنْزِلُ بِقَوْمٍ لاَ يَقْرُونَا، فَمَا تَرَى فِيهِ فَقَالَ لَنَا: إِنْ نَزَلْتُمْ بِقَوْمٍ فَأُمِرَ لَكُمْ بِمَا يَنْبَغِي لِلضَّيْفِ فَاقْبَلُوا، فَإِنْ لَمْ يَفْعَلُوا فَخُذُوا مِنْهُمْ حَقَّ الضَّيْفِ» [۵۱٧].
یعنی: «عقبه بن عامرسگوید: به پیغمبر جگفتیم: شما ما را به مناطقى مى‌فرستید، و ما پیش ملتهایى مى رویم که ما را مهمان نمى‌کنند در این مورد نظر شما چیست؟ گفت: اگر پیش قومى رفتید و شما را به مهمانى دعوت کردند، دعوت آنان را بپذیرید، و اگر شما را به عنوان مهمان نپذیرفتند، مى‌توانید حق مهمانى که به حکم شرع به عهده آنان دارید، با زور از ایشان بگیرید».
وصلّى الله على سيِّدنا محمّد وآله وأصحابه أجمعين
[۵۱۵] أخرجه البخاري في: ٧۸ كتاب الأدب: ۳۱ باب من كان يؤمن بالله واليوم الآخر فلا يؤذ جاره. [۵۱۶] أخرجه البخاري في: ٧۸ كتاب الأدب: ۸۵ باب إكرام الضيف وخدمته إياه بنفسه. [۵۱٧] أخرجه البخاري في: ۴۶ كتاب المظالم: ۱۸ باب قصاص المظلوم إذا وجد مال ظالمه.