باب ۲۱: کسى که عاشوراء چیزى بخورد و بعداً بیادش آمد که عاشوراء است، بهتر است بقیه روز چیزى را نخورد
۶٩۵- حدیث: «سَلَمَةَ بْنِ الأَكْوعِس، أَنَّ النَّبِيِّ ج بَعَثَ رَجُلاً يُنَادِي فِي النَّاسِ يَوْمَ عَاشُورَاءَ: أَنَّ مَنْ أَكَلَ فَلْيُتِمَّ أَوْ فَلْيَصُمْ، وَمَنْ لَمْ يأْكُلْ فَلاَ يَأْكُلْ» [۵۰].
أخرجه البخاري في: ۳۰یعنی: «کتاب الصّوم: ۲۱یعنی: «باب إذا نوى بالنهار صومآ.
یعنی: «سلمه بن اکوع گوید: پیغمبر جیک نفر را فرستاد که به مردم اعلام کند که امروز عاشوراء است، کسى که شب سحرى خورده و نیت روزه را آورده است، باید روزه‌اش را تکمیل کند و تمام روز، روزه باشد، کسى که نیت روزه را نیاورده است دیگر چیزى نخورد و روزه باشد».
۶٩۶- حدیث: «الرُّبَيِّعِ بِنْتِ مُعَوِّذٍ، قَالَتْ: أَرْسَلَ النَّبِيُّ ج غَدَاةَ عَاشُورَاءَ إِلَى قرَى الأَنْصَارِ مَنْ أَصْبَحَ مُفْطِرًا فَلْيُتِمَّ بَقِيَّةَ يَوْمِهِ، وَمَنْ أَصْبَحَ صَائمًا فَلْيَصُمْ قَالَتْ: فَكنَّا نَصُومُهُ بَعْدُ، وَنُصَوِّمُ صِبْيَانَنَا وَنَجْعَلُ لَهُمُ اللُّعْبَةَ مِنَ الْعِهْنِ، فَإِذَا بَكَى أَحَدُهُمْ عَلَى الطَّعَامِ أَعْطَيْنَاهُ ذَاكَ حَتَّى يَكُونَ عِنْدَ الإِفْطَارِ» [۵۱].
یعنی: «ربیع دختر معوذ گوید: صبح روز عاشوراء پیغمبر جیک نفر را به محله‌هاى انصار فرستاد (و به ایشان اعلام نمود) کسى که اوّل صبح عاشوراء روزه نبوده است، باید بقیه روز چیزى را نخورد و کسانى که با نیت روزه شب را به صبح رسانیده‌اند باید روزه را تا غروب آفتاب ادامه دهند. ربیع دختر معوذ گوید: ما از این به بعد روزه عاشوراء را مى گرفتیم، و بچه‌هایمان را نیز به روزه وادار مى‌کردیم، و اسباب بازی‌هایى از پشم برایشان درست مى‌کردیم، و هر وقت یکى از آن‌ها براى غذا گریه مى‌کرد، یک اسباب بازى را به او مى‌دادیم تا مشغول شود و تا موقع افطار چیزى به بچه‌ها نمى‌دادیم».
(جمهور علماء از جمله امام شافعى عقیده دارند که روزه عاشوراء سنّت است و واجب نیست، و این دو حدیث نیز دلالت بر مستحب بودن آن مى‌نمایند).
[۵۰] أخرجه البخاري في: ۳۰ كتاب الصوم: ۲۱ باب إذا نوى بالنهار صوما. [۵۱] أخرجه البخاري في: ۳۰ كتاب الصوم: ۴٧ باب صوم الصبيان.