درس های روزانه

درس ۱۲: حدیث چگونگی غسل پیامبر ج

عَنْ مَيْمُونَة لقَالَتْ: وَضَعْتُ لِرَسُولِ الله جمَاءً يَغْتَسِلُ بِهِ، فَأَفْرَغَ عَلَى يَدَيْهِ، فَغَسَلَهُمَا مَرَّتَيْنِ مَرَّتَيْنِ أَوْ ثَلاَثًا، ثُمَّ أَفْرَغَ بِيَمِينِهِ عَلَى شِمَالِهِ، فَغَسَلَ مَذَاكِيرَهُ، ثُمَّ دَلَكَ يَدَهُ بِالأَرْضِ، ثُمَّ مَضْمَضَ وَاسْتَنْشَقَ، ثُمَّ غَسَلَ وَجْهَهُ وَيَدَيْهِ ثُمَّ غَسَلَ رَأْسَهُ ثَلاَثًا، ثُمَّ أَفْرَغَ عَلَى جَسَدِهِ، ثُمَّ تَنَحَّى مِنْ مَقَامِهِ فَغَسَلَ قَدَمَيْهِ. روایت است از میمونه لکه گفت: گذاشتم برای پیامبر جآبی که غسل کند، پس ریخت بر دست‌های خود دو یا سه مرتبه آن‌ها را شست، سپس با دست راست بر دست چپ خود آب ریخت و عورة خود را شست و دست خود را به زمین مالید سپس مضمضه و استنشاق نموده و بعد روی و دست‌های خود را شست، بعداً سه مرتبه سر خود را شست سپس بر تمام بدن خود آب ریخت، پس از جای خود دور شد و پاهای خود را شست. (رواه الشیخان)

شرح: مراد از میمونه: ام المؤمنین میمونه بنت حارث الهلالی است گفته‌اش: «مذاکیره»: یعنی عورتش را از پیش و پس. و گفته‌اش: «ثم دلك یده بالارض»: دست خود را به زمین مالید تا این که بوی نجاست از دستش به واسطه تماس با موضع نجاست برود. و امروزه استفاده از صابون به جای مالیدن دست به زمین جائز است. و گفته‌اش: «ثم غسل وجهه ویدیه»: «پس روی و دست‌هایش را شست» و از مسح سر و گوش‌ها تذکری نداد، ولی حضرت عایشه لروایت کرده که پیامبر جوضو گرفت مثل وضویش برای نماز، و سر و گوش‌ها را نیز مسح نموده و در حدیث عایشه لکه قبل از شستن سر، بیخ موی‌های سرش را با آب خلال نمود و این برای جلوگیری از زکام مفید است. و گفته‌اش «ثم تنحی عن مقامه فغسل قدمیه» «به خاطر آب و گِل که در محل غسل جمع شده از آن جا دور شد و پاها را شسته و در کفش کرد».

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- حدیث را به آهستگی تکرار کن و شنونده‌ها آهسته با تو تکرار کنند تا آن را حفظ کنند.

۲- شرح را جمله جمله بخوان و معنایش را برای شنونده‌ها تذکر ده.

۳- تعلیم‌شان ده که کیفیت مطلوبۀ غسل همین است، از غسل جنابت و حیض و نفاس گرفته تا غسل جمعه، احرام و وقوف به عرفات و دخول مکه.

۴- آگاه‌شان کن که مالیدن دست به زمین یا شستن با صابون نمونۀ از برنامه‌های بهداشتی شریعت است و همچنین برای جلوگیری از زکام تخلیل موی سر با آب پیش از شستن، از مظاهر و محاسن شریعت شمرده می‌شود.

۵- تعلیم‌شان ده که ریختن آب بر بدن باید همزمان با مالیدن اعضا باشد، و بر شخص غسل کننده لازم است که به اندازۀ پُشت ناخن از بدن را بدون تماس آب نگذارد، طوری که حضرت علی سروایت نموده: «اذ تحت کل شعرة جنابة» «چون زیر هر موی جنابت است».