درس ۶: پاداش به کوچکترین حسنه
قوله ج: إِنَّ اللَّهَ لاَ يَظْلِمُ الْمُؤْمِنَ حَسَنَةً يُعْطَى بِهَا فِى الدُّنْيَا وَيُثَابُ عَلَيْهَا فِى الآخِرَةِ وَأَمَّا الْكَافِرُ فَيُطْعِمُ بِحَسَنَاتِهِ فِى الدُّنْيَا حَتَّى إِذَا أَفْضَى إِلَى الآخِرَةِ لَمْ تَكُنْ لَهُ حَسَنَةٌ يُعْطَى بِهَا خَيْراً. خداوند کم نمیدهد برای مؤمن کوچکترین حسنه را، در دنیا هم به آن پاداش داده شده و هم در آخرت ثواب آن را میبیند، و اما کافر به حسنات خود در دنیا طعام داده میشود و چون به آخرت برسد حسنهای ندارد که به آن پاداش داده شود. (رواه مسلم)
شرح: قوله ج: «إِنَّ اللَّهَ لاَ يَظْلِمُ الْمُؤْمِنَ حَسَنَةً»: زن مومن نیز مثل مرد مومن است که خداوند در پاداش حسناتش ظلم نمیکند.
قوله: «يُعْطَى بِهَا فِى الدُّنْيَا»: یعنی خداوند برکت حسنهاش را در دنیا به او میدهد که عبارت از زندگانی راحت و خوش است و زندگی خوش نمیشود، مگر به آرامش نفس و روزی حلال و طیب. قوله «وَيُثَابُ عَلَيْهَا فِى الآخِرَةِ»: و به حسناتی که برکتش در دنیا به مؤمن رسیده خداوند در آخرت نیز پاداش میدهد، پس در بهشت زندگی خوشی با نعمتهای همیشهای در جوار پروردگار عالم به او عطا میشود که خداوند برایشان نظر فرموده و سلام میکند. ﴿سَلَٰمٞ قَوۡلٗا مِّن رَّبّٖ رَّحِيمٖ٥٨﴾[یس: ۵۸]. «سلام از جانب پروردگار مهربان است».
وقوله ج: «وَأَمَّا الْكَافِرُ»: کافر کسی است که منکر خدا و لقاء او و پیغمبرش بوده و شریعت خدا را تکذیب کند و به دین او عمل نکند، این کافر، خواه مرد باشد یا زن به عوض حسناتی که انجام داده است، مثل نیکی و صله رحم و احسان به فقراء و مساکین و نگهداری از ظلم بر دیگران، در دنیا غذا داده و نوشانیده و پوشانیده میشود.
وقوله ج: «حَتَّى إِذَا أَفْضَى إِلَى الآخِرَةِ»: تا این که به آخرت منتقل شود. و در آنجا حسنهای ندارد. «لم يکن له حسنة يعطی بها الجنة فی الآخرة». چون به عوض حسناتش در دنیا از خوردنیها و نوشیدنیها و وسایل سواری و راحتی بهره گرفته و هیچ ظلمی بر او نشده است.
راهنمائیهایی برای مربی:
۱- حدیث را چند بار بخوان تا شنوندگان حفظش کنند.
۲- شرح حدیث را بخوان و آنچه پوشیده است برای شنوندگان واضح کن.
۳- آنها را آگاه کن: که در عمل صالح یمن و برکت است. پس اگر صاحب آن مؤمن باشد، برکت آن عمل در دنیا به او میرسد و در آخرت نیز پاداش داده میشود و اگر عملکننده به آن مؤمن نباشد در دنیا پاداش داده میشود، ولی در آخرت از ثواب آن محروم است.
۴- آنها را خبردار کن: که در عمل صالحی که باعث ثواب آخرت میگردد لازم است که شرایط ذیل رعایت شود:
۱- این که آن عمل از کارهائی باشد که خدا و رسول آن را مشروع دانستهاند.
۲- این که خالص برای خدا انجام داده شود.
۳- در نجامدادن آن عمل کمیت و صفت آن رعایت شده و مخالفت با هیأت آن نشود، چنانکه زمان و مکانش باید رعایت شود و در غیر زمان و مکانش انجام داده نشود و گرنه عمل انجام شده باطل است و در آخرت پاداش به آن نمیرسد.