درس های روزانه

درس ۶: حدیث چهار خصلت علامت نفاق است

قول النبي ج: أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا، وَمَنْ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنَ النِّفَاقِ حَتَّى يَدَعَهَا إِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ وَإِذَا حَدَّثَ كَذَبَ وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ، وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ. پیامبر خدا جمی‌فرماید: چهار صفت است کسی که همۀ آن‌ها را دارد منافق خالص است و کسی که یکی از این صفات در وی وجود دارد دارای خصلتی از نفاق است تا که آن را ترک کند، چون امین گردد خیانت کند، هرگاه سخن بگوید دروغ گفته باشد و اگر پیمانی ببندد وفا نکند و چون با کسی خصومت کند از حد تجاوز کند. (رواه البخاری)

شرح: فرمودۀ پیامبر ج: «أَرْبَعٌ»: یعنی چهار صفت است «مَنْ كُنَّ فِيهِ» کسی که این چهار صفت در وی موجود باشد «كَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا» منافق خالص می‌باشد یعنی نفاق او کامل است که از ایمان در وجودش اثری نمی‌باشد «وَمَنْ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنَ النِّفَاقِ حَتَّى يَدَعَهَا»: و کسی که در وی صفتی از این‌ها باشد در وجودش صفتی از نفاق است تا این که آن را ترک کند، و رسول خدا این چهار صفت را چنین بیان کردند:

۱- هرگاه امین شود خیانت کند یعنی چون کسی وی را بر مال یا آبرو یا اسرار پوشیده خود امین گرداند، خیانت کند.

۲- چون سخن گوید: پیوسته دروغ بگوید و در سخنش راستی نباشد.

۳- هرگاه با کسی عهدی بسته باشد، پیمان را بشکند و به آن وفا نکند.

۴- اگر با کسی دعوا و خصومتی داشته باشد تجاوز کند، یعنی از ادب و راستی و برخورد شایسته بیرون گردد، و این به خاطر تاریکی نفس اوست که از هدایت خداوند محروم شده و اخلاق نیکو را کسب نکرده است.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- حدیث مبارک را به لحن واضح بخوان و دیگران هم آهسته با تو بخوانند تا حدیث را حفظ کنند.

۲- شرح را به آرامی بخوان و بکوش تا آن‌ها را بفهمانی که به آن عمل کنند.

۳- آن‌ها را از خطر این چهار صفت زشت که عبارت از خیانت در امانت، دروغ‌گفتن در سخن، بی‌وفایی در عهد و تجاوز در خصومت است آگاه کن.

۴- به ایشان یادآوری کن که نفاق دو قسم است، نفاق عملی و دیگری نفاق اعتقادی، نفاق عملی آن است که مسلمانی به خدا و رسول و روز قیامت ایمان دارد، فرایض دینی به جا می‌آورد و از نواهی خودداری می‌کند، ولی این چهار صفتی که در حدیث آمده همه یا بعضی را مرتکب می‌شود.

نفاق اعتقادی آنست: که شخص ظاهراً به خدا و رسول ایمان آورده و به خاطر نگهداری مال و نفس خود بعضی عبادات را انجام داده و بعضی نواهی را ترک می‌نماید مگر در حقیقت و باطن خویش به خدا و رسول و روز آخرت ایمان نیاورده است.