درس های روزانه

درس ۳۰: حدیث حسن نیت و ثواب مجاهدان

قول رسول الله ج: إِنَّ بِالْمَدِينَةِ أَقْوَاماً مَا قَطَعْتُمْ وَادِياً وَلاَ وطئنا موطئاً يغيظ الكفار، ولا أنفقنا نفقةً ولا أصابتنا مخمصة إلا شركونا في ذلك وهم بالمدينة، فقيل له: كيف ذلك يا رسول الله؟ فقال: حبسهم العذر فشركوا بحسن النية. فرمود رسول خدا ج: همانا در مدینه مردمی‌اند که ما نپیمودیم هیچ وادی و نه طی نمودیم محلی که خشمگین می‌ساخت کافران را، و انفاق نکردیم هیچ نفقه‌ای را و نرسیدیم به مخمصه و گرسنگی شدیدی مگر که در آن با ما شرکت داشته در حالی که ایشان به مدینه بودند. پس برایش گفته شد: این چگونه است یا رسول الله؟ فرمود: عذر آن‌ها را بازداشت، پس با حسن نیت خود با ما شریک شدند. (رواه ابوداود والبخاری مختصراً)

شرح: فرموده رسول الله ج: «إن بالمدينة أقواماً»: یعنی در مدینه مردانی ناتوان بودند از بیرون‌شدن به جهاد و این در غزوۀ تبوک بود، زیرا قدرت خروج برای جهاد را نداشتند و در این فرموده رسول الله ج: «ما قطعنا وادياً الی قوله مخصمة»: بیان مشقت و زحمت‌های بود که در راه خدا تحمل می‌کردند و گفته‌اش: «الا شرکونا فی ذلک»: یعنی در پاداش این رنج و مشقت و گرسنگی با ما شرکت داشتند «و هم بالمدينة»: یعنی از مدینه خارج نشدند به علت عجزشان به سبب مریضی و یا نداشتن نفقه و نداشتن وسیله سواری. آنگاه که رسول الله ججواب دادند «حبسهم العذر فشرکونا بحسن النيه»: عذر آن‌ها را بازداشت و با حسن نیت خود با ما شرکت پیدا کردند، و به خاطر ناتوانی از شرکت در جبهه با رسول خدا، تأسف و اندوه ایشان را فرا گرفت چون خداوند أحسن نیت‌های‌شان را می‌دانست برای‌شان مانند مزد مجاهدین را عطا فرمود.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- حدیث را چند بار بخوان و شنونده‌ها آهسته با تو بخوانند تا بیشترشان آن را حفظ نمایند.

۲- شرح را جمله جمله بخوان و معنی هرجمله را جداگانه بیان کن تا مراد هر جمله را بدانند.

۳- آن‌ها را به فضیلت نیت صالحه آگاه کن که شخص با نیت صالحه باجر و مزدی دست یافته می‌تواند که به عمل خود نمی‌تواند و تمام اعمال بندگی محتاج به حسن نیت است.

۴- حدیث بخاری را برای‌شان بیان کن: «إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ، وَإِنَّمَا لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى» مدار اعمال نیت‌هاست و برای هرکس پاداش آنچه که نیت کرده است می‌باشد.

آگاه‌شان گردان کسی که عمل صالحی داشته و از انجام آن ناتوان شده باشد، اجر و مزد آن، مانند زمانی که عمل می‌کرده و قدرت داشته تماماً داده می‌شود، پس آن که نماز و روزۀ نافله انجام می‌داده و سپس مریض و یا مسافر گشته باشد برایش اجر زمان سلامتی و اقامتش نوشته می‌شود.