درس های روزانه

درس ۲۰: حدیث خداوند برای هر دردی دوایی قرار داده

قول النبي ج.

عَنْ أُسَامَةَ بْنِ شَرِيكٍ قَالَ: شَهِدْتُ الأَعْرَابَ يَسْأَلُونَ عَنْ النَّبِىَّ -ج- أَعَلَيْنَا حَرَجٌ فِى كَذَا؟ أَعَلَيْنَا حَرَجٌ فِى كَذَا؟ فَقَالَ لَهُمْ نَعَم عِبَادَ اللَّهِ وَضَعَ اللَّهُ الْحَرَجَ إِلاَّ مَنِ اقْتَرَضَ مِنْ أَخِيهِ شَيْئًا فَذَاكَ الَّذِى حَرَجٌ. فَقَالُوا: يَا رَسُولَ اللَّهِ! هَلْ عَلَيْنَا جُنَاحٌ الا نَتَدَاوَى قَالَ: تَدَاوَوْا عِبَادَ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ يَضَعْ دَاءً إِلاَّ وَضَعَ مَعَهُ شِفَاءً إِلاَّ الْهَرَمَ. قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا خَيْرُ مَا أُعْطِىَ الْعَبْدُ قَالَ: خُلُقٌ حَسَنٌ. فرمودۀ پیامبر گرامی اسلام ج: از اسامه بن شریک روایت شده است که می‌گوید: که من حاضر بودم که عرب‌های صحرانشین از پیامبر جسؤال می‌کردند، آیا در فلان کار بر ما گناهی هست. آیا در فلان کار بر ما گناهی هست. آن حضرت فرمود: آری خداوند حرج را برداشته است مگر از کسی که از آبروی برادر خود چیزی به وسیله غیبت قطع می‌کند، پس این کس است که در گناه داخل شده است. بعد سؤال کردند: ای پیغمبر خدا! آیا بر ما گناهی هست که تداوی نکنیم فرمود: ای بندگان خداوند! تداوی کنید زیرا خداوند دردی را پدید نیاورده است، مگر برایش شفائی آفریده است به جز پیری. گفتند: ای رسول خدا بهترین چیزی که برای بنده داده شده است چیست، فرمود: خلق پسندیده. (صحیح ابن ماجه)

شرح: سخن اسامه س: «شَهِدْتُ الأَعْرَابَ» نزد اعراب حاضر بودم یعنی عرب‌های صحرانشین، از پیامبر جسؤال می‌کردند تا آنچه از امور دین یا دنیای خود را نمی‌دانستند، تعلیم بگیرند و سخنانی می‌گفتند: و از آن جمله گفتند: «أَعَلَيْنَا حَرَجٌ فِى كَذَا؟ أَعَلَيْنَا حَرَجٌ فِى كَذَا؟» آیا در فلان کار بر ما گناهی هست؟ آیا در فلان کار بر ما گناهی هست؟ یعنی در چنین کار، و یا چنین سخنی بر ما گناه خواهد بود. پیامبر جدر جواب‌شان فرمود: «نَعَم عِبَادَ اللَّهِ وَضَعَ اللَّهُ الْحَرَجَ». آری، ای بندگان خدا! خداوند حرج و گناه را برداشته است مگر کسی که به سبب غیبت از آبروی برادر خود چیزی کاسته باشد «فَذَاكَ الَّذِى حَرَجٌ» پس این عمل گناه است و شخص بدان گناهکار می‌شود زیرا نظر به فرمودۀ خداوند: «لا يغتب بعضکم بعضا» نباید گروهی از شما گروهی دیگر را غیبت کند. غیبت حرام است پس گفتند: ای رسول خدا! «هَلْ عَلَيْنَا جُنَاحٌ الا نَتَدَاوَى» آیا بر ما گناهی هست؟ اگر تداوی نکنیم فرمود: «تَدَاوَوْا عِبَادَ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ يَضَعْ دَاءً إِلاَّ وَضَعَ مَعَهُ شِفَاءً إِلاَّ الْهَرَمَ» ای بندگان خدا! تداوی کنید زیرا خداوند دردی نیافریده است مگر که با آن شفائی پدید آورده است به جز پیری و بزرگسالی چون پرسیدند: آیا گناهکار نمی‌شویم اگر تداوی را ترک کنیم، پیامبر جآن‌ها را به تداوی امر فرمود، سپس سوال کردند «مَا خَيْرُ مَا أُعْطِىَ الْعَبْدُ» یعنی بهترین چیزی که خداوند در این دنیا به مردم بخشیده است چیست؟ پیامبر جفرمود: «خُلُقٌ حَسَنٌ» خلق نیکو و حقیقت هم این است.

راهنمائی برای مربی:

۱- حدیث را به آرامی بخوان تا بدانی که اکثر شنوندگان آن را حفظ کرده‌اند.

۲- شرح مطالب را جمله جمله توضیح ده و آنچه پوشیده است بیان کن تا دانسته شود.

۳- به آن‌ها بفهمان: که در امور مباحه گناهان نیست و غیبت که عبارت از یادکردن مسلمان است در غیاب او به چیزی که اگر بشنود ناراحت می‌شود از گناهان بزرگ به حساب می‌رود.

۴- به ایشان بگو: که تداوی‌کردن از ترک آن بهتر است به شرط این که تداوی به چیز حلال باشد و عرفاً روا شناخته شده باشد و اما تداوی به محرمات مانند شراب یا گوشت خوک و غیره درست نیست.

۵- به آن‌ها بگو: بهترین چیزی که بنده در این دنیا داده می‌شود از مال، ثروت، وسائل زندگی، جاه و مقام همانا خلق نیکو است.