درس های روزانه

درس ۴: حدیث در ابتدای غذا بسم الله بگویید

کان النبي ج: يَأْكُلُ طَعَامًا فِى سِتَّةِ نَفَرٍ مِنْ أَصْحَابِهِ فَجَاءَ أَعْرَابِىٌّ فَأَكَلَهُ بِلُقْمَتَيْنِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: أَمَا أَنَّهُ لَوْ كَانَ قَالَ بِسْمِ اللَّهِ لَكَفَاكُمْ فَإِذَا أَكَلَ أَحَدُكُمْ طَعَامًا فَلْيَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ فَإِنْ نَسِىَ أَنْ يَقُولَ بِسْمِ اللَّهِ فِى أَوَّلِهِ فَلْيَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ فِى أَوَّلِهِ وَآخِرِهِ. پیامبر جهمراه شش نفر از یارانش غذا می‌خوردند، ناگاه اعرابی وارد شد و آن غذا را به دو لقمه تمام خورد، پس پیامبر جفرمود: بدانید همانا اگر وی در ابتدای طعام بسم الله می‌گفت، این غذا همۀ شما را کفایت می‌کرد، پس هرگاه یکی از شما غذا می‌خورد باید بسم الله بگوید و اگر فراموش کرد که در آغاز بسم الله بگوید باید بگوید: بسم الله فی اوله وآخره. (صحیح ابن ماجه)

شرح: «فَأَكَلَهُ بِلُقْمَتَيْنِ» یعنی در دو لقمه آن غذا را تمام کرد، فرمودۀ پیامبر ج: «لَوْ كَانَ قَالَ بِسْمِ اللَّهِ» یعنی در ابتدای غذا اگر بسم الله می‌گفت: «لَكَفَاكُمْ» آن غذا گرسنگی همۀ شما شش نفر را برطرف می‌کرد و فرمودۀ پیامبر ج: «فَإِذَا أَكَلَ أَحَدُكُمْ طَعَامًا» چون یکی از شما می‌خواهد طعامی بخورد «فَلْيَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ» بسم الله بگوید: پیش از این که به خوردن آغاز کند، زیرا این روش مسنونه در خوردن و آشامیدن است. فرمودۀ پیامبر ج: «فَإِنْ نَسِىَ أَنْ يَقُولَ بِسْمِ اللَّهِ فِى أَوَّلِهِ فَلْيَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ فِى أَوَّلِهِ وَآخِرِهِ» یعنی اگر در اول غذا فراموش کرد، که بسم الله بگوید، هرگاه به یادش آمد بگوید: «بِسْمِ اللَّهِ فِى أَوَّلِهِ وَآخِرِهِ» یعنی بسم الله در آغاز و آخر این غذا، زیرا این گفتن کفایت کرده و او را از برکت غذا محروم نمی‌گرداند و مورد ملامتی قرار نمی‌گیرد، زیرا طعام‌ها از خداوند است و برای بنده مناسب نیست طعامی را بدون اجازۀ صاحبش صرف کند از همین جا است که اگر بنده بخواهد غذای حرام و یا آبی حرامی را صرف کند جواز ندارد که بسم الله بگوید، زیرا خداوند اینگونه خوردنی‌ها را برایش اجازه نداده است بلکه حرام کرده است، همانطوری که ذکر بسم الله در ابتدا خوردن و نوشیدن سبب برکت می‌شود و اگر اسم خدا یاد نشود آن برکت حاصل نمی‌شود.

راهنمائی برای مربی:

۱- حدیث را واضح بخوان و شنوندگان با شما بخوانند تا یاد بگیرند.

۲- شرح مطالب را جمله جمله بخوان و معانی پوشیدۀ آن را بیان کن تا شنوندگان آن را بدانند.

۳- به آن‌ها بیاموز: که خوردن طعام به صورت دست جمعی سبب برکت یا ازدیاد برکت می‌شود.

۴- به آن‌ها بیاموز: که گفتن بسم الله در آغاز خوردنی یا نوشیدنی واجب است و سبب برکت است و کسی که در آغاز خوردن «بسم الله نگوید»: از این برکت محروم می‌ماند.

۵- به ایشان تذکر ده: کسی که در آغاز صرف طعام «بسم الله» را فراموش کند باز به یادش آید باید طبق دستور پیامبر ج«بِسْمِ اللَّهِ فِى أَوَّلِهِ وَآخِرِهِ» بگوید.