درس های روزانه

درس ۲۰: حدیث چند چیز بر شما حرام است

قول النبي ج: إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ عَلَيْكُمْ عُقُوقَ الأُمَّهَاتِ، وَوَأْدَ الْبَنَاتِ، وَمَنَعَ وَهَاتِ، وَكَرِهَ لَكُمْ قِيلَ وَقَالَ، وَكَثْرَةَ السُّؤَالِ، وَإِضَاعَةَ الْمَالِ. گفتۀ پیامبر ج: همانا خداوند حرام کرده است بر شما نافرمانی مادران و زنده بگور کردن دختران و بازداشتن حقوق دیگران و طلب آنچه حق نیست و ناپسند کرده برای شما قیل و قال و سؤال زیاد و تلف‌کردن مال را. (رواه البخاری)

شرح: قول النبی ج: «إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ عَلَيْكُمْ عُقُوقَ الأُمَّهَاتِ، وَوَأْدَ الْبَنَاتِ، وَمَنَعَ وَهَاتِ، وَكَرِهَ لَكُمْ قِيلَ وَقَالَ، وَكَثْرَةَ السُّؤَالِ»: پیامبر اسلام در این ارشاد سازندۀ خود از برخی اعمال زشت و ناپسند منع نموده می‌فرماید: همانا خداوند بر شما حرام گردانیده است نافرمانی‌کردن از دستور مادران و مخالفت از دستور پدر و مادر که هردو حرام است، اما این که پیامبر جفقط مادران را ذکر نموده به چند علت است. اول این که حق مادر از پدر بیشتر است، علت دوم اینست که صبر و بردباری مادران به خاطر ضعیف‌بودنش کمتر است، لهذا مادر بیشتر احساس ناراحتی می‌کند. اما پدر به خاطر قوت قلب که دارد چنین نیست.

بعد پیامبر جفرمود: «وَوَأْدَ الْبَنَاتِ» دومین حرام، زنده به گورکردن دختران است همانطور که در دوران جاهلیت مرسوم بوده است و همچنین است ساقط‌کردن جنین بعد از زنده‌شدن آن، همانطور که در بعضی از جای‌ها رواج دارد. «مَنَعَ وَهَاتِ»: سومین حرام، بازداشتن حق دیگران و طلب‌کردن چیزهای که حقش نمی‌باشد و این خصلت یکی از اخلاق زشت و ناپسند است، زیرا عاقلانه نیست که مسلمانی در ادای دین که بر ذمه‌اش است کوتاهی نماید و سپس چیزهائی را از مردم درخواست نماید که مستحق آن نباشد. این سه چیزی که بیان شد بر شخص مسلمان حرام است. سپس پیامبر جبعد از بیان حرام‌ها چیزهائی را بیان می‌کند که ارتکاب آن‌ها زشت و ناپسند است، می‌فرماید: «وَكَرِهَ لَكُمْ قِيلَ وَقَالَ»: یعنی ناپسند دانسته خداوند برای شما قیل و قال را گرچه مکروه در این جا نیز به معنای حرام است، اما پیامبر اسلام جبه خاطر ایجاد تنوع در روش کلامی خود از آن به مکروه تعبیر می‌نماید و همچنین به خاطر این که حرمت این چیزها کمتر از حرمت چیزهای قبل است و منظور از قیل و قال که در حدیث ذکر شده است نقل‌کردن خبرها بدون تحقیق و بدون توجه به راست‌بودن‌شان است، مثل این که کسی عادت کند و بگوید: فلانی چنین گفت، و چنان گفته شده است. مسلم است که چنین سخنی خالی از دروغ نمی‌باشد، لهذا این دو چیز را پیامبر خدا حرام نمودند و دومین چیزی که ناپسند و زشت است. پرسش زیاد است مثل این که کسی به سؤال زیاد عادت کند، چه پرسش دینی باشد یا مالی یا در بارۀ شناخت کسی به طریقی که مخاطبش از دست وی اذیت شود و سومین کار ناپسند، تلف‌کردن مال است، یعنی این که شخص مال خود را در راهی مصرف کند که هیچ نوع فایده‌ای دینی یا دنیوی را در بر نداشته باشد و در راه اسراف و خودنمائی صرف کند یا این که مال خود را در راه‌های نامشروع از قبیل خرید مواد مخدر و خرید فیلم‌ها و عکس‌های مبتذل و ترتیب مجالس رقص و خوشگذرانی به راه اندازد و یا این که پول و مال را برای سفر به کشورهای کفر برای خوشگذرانی و تفریح خرج کند.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- مربی محترم حدیث بالا را چند بار بخوان تا شنوندگان حفظ کنند.

۲- شرح حدیث را کلمه به کلمه بخوان و موارد لازم را توضیح ده.

۳- به ایشان بفهمان: که حرام‌کردن به معنی منع‌کردن است و چیز حرام ممنوع می‌باشد.

۴- به ایشان بفهمان: که حلال‌دانستن حرام قطعی، کفر است.

۵- جلوگیری از فرزند، جهت مریض‌بودن زن یا عدم قدرت به شیردهی و تربیت جائز باشد.

۶- به ایشان بفهمان: که سؤال‌نمودن مال مردم بدین ضرورت حرام است و سؤال زیاد حرمتش زیادتر است.