درس های روزانه

درس ۲٧: آیۀ داستان داوود و سلیمان

قول الله تبارک وتعالی:

﴿وَدَاوُۥدَ وَسُلَيۡمَٰنَ إِذۡ يَحۡكُمَانِ فِي ٱلۡحَرۡثِ إِذۡ نَفَشَتۡ فِيهِ غَنَمُ ٱلۡقَوۡمِ وَكُنَّا لِحُكۡمِهِمۡ شَٰهِدِينَ٧٨ فَفَهَّمۡنَٰهَا سُلَيۡمَٰنَۚ وَكُلًّا ءَاتَيۡنَا حُكۡمٗا وَعِلۡمٗاۚ﴾[الأنبیاء: ٧۸-٧٩]. گفتۀ خداوند:

(٧۸) و داوود و سلیمان هنگامی که داوری می‌کردند در کشتزار، هنگامی که پراکنده شدند در آن گوسفندان قوم و بودیم داوری آنان را گواهان، پس فهماندیمش به سلیمان و هریک را دادیم حکمی و دانشی. شرح: ﴿وَدَاوُۥدَ وَسُلَيۡمَٰنَ﴾: یعنی ای محمد! داستان داوود و سلیمان را که هردو پدر و پسر از پیامبران بنی اسرائیل بودند به یاد آور. می‌فرماید: ﴿إِذۡ يَحۡكُمَانِ فِي ٱلۡحَرۡثِ﴾آنگاه که قضاوت کردند هردو در بارۀ کشتزار: ﴿إِذۡ نَفَشَتۡ فِيهِ غَنَمُ ٱلۡقَوۡمِ﴾یعنی شب هنگام گوسفندان بدون چوپان آن را چریده و تلف ساخته بودند می‌فرماید: ﴿وَكُنَّا لِحُكۡمِهِمۡ شَٰهِدِينَ﴾ما در بارۀ حکم‌شان گواه هستیم، یعنی حاضر بودیم و چیزی از حکم‌شان بر ما پوشیده نبود. وقتی که داوود ÷فرمان داد: که گوسفندان را صاحب کشتزار در مقابل خسارتی که به زراعتش وارد آمده تصاحب کند و سلیمان ÷حکم کرد که صاحب گوسفندان کشت را بگیرد و در آن نظارت داشته تا به حالت اولی بازگردد و صاحب مزرعه گوسفندان را بگیرد و از شیر و پشم و نتایج آن‌ها استفاده کند تا هنگامی که خوشه‌های کشت باز گردد، آنگاه گوسفندان را به صاحبش برگرداند و چیزی از گوسفندان را کم ندهد. این داوریست که سلیمان داشت و داوری او از داوری پدرش داوود ÷به عدالت نزدیکتر است که این معنی فرمودۀ خداوند است: ﴿فَفَهَّمۡنَٰهَا سُلَيۡمَٰنَۚ﴾پس فهماندیمش سلیمان، یعنی حکم درست در این قضیه یا این فتوی را به وی الهام کردیم. داوود ÷نیز در این داوریش مورد مؤاخذه قرار نگرفت، چون او نیز اجتهاد کرده ولی به حق نرسیده پس برای او هم ثواب اجتهادش داده می‌شود. و از همین سبب خداوند فرمود: ﴿وَكُلًّا ءَاتَيۡنَا حُكۡمٗا وَعِلۡمٗاۚ﴾ما به هردویشان مقام فرمان روائی و حکم را داده ایم و در هردوی ایشان حکمت و دانائی وجود دارد.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- آیت را به تجوید بخوان و تکرار حفظ شود.

۲- شرح را جمله جمله بخوان و مشکلات را توضیح ده: تا فهمیده شود.

۳- ایشان را از وسعت علم خدا و احاطه او تعالی آگاه کن: که لازم است از او ترس داشته، شرم بدارند.

۴- مانند این داستان از جملۀ اخبار به غیب و معجزه محمد ج به شمار می‌آید.

۵- برایشان توصیه کن: تا از خداوند بخواهند که برایشان فقاهت را در دین روزی کند و احکام و دانش شریعت و دین خود را به آن‌ها تعلیم دهد، زیرا تنها ذات باری تعالی معلم و آموزگار حقیقی است و بس.