درس های روزانه

درس ۲٩: آیۀ نماز را به پا دار که حسناتش سیئات...

﴿وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ طَرَفَيِ ٱلنَّهَارِ وَزُلَفٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِۚ إِنَّ ٱلۡحَسَنَٰتِ يُذۡهِبۡنَ ٱلسَّيِّ‍َٔاتِۚ ذَٰلِكَ ذِكۡرَىٰ لِلذَّٰكِرِينَ١١٤ وَٱصۡبِرۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ١١٥﴾[هود: ۱۱۴-۱۱۵]. فرموده خداوند بزرگ:

(۱۱۴) نماز را در دوطرف روز و نیز در ساعت‌های از شب به پا دار که البته خوبی‌ها می‌برد بدی‌ها را (۱۱۵) این یادآوری است برای یادآورندگان و صبر کن که خدا هرگز اجر نیکوکاران را ضایع نگذارد. شرح: می‌فرماید: ﴿وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ طَرَفَيِ ٱلنَّهَارِ﴾: مراد از دو طرف روز طرف اول آن، نماز صبح و طرف آخر آن نماز ظهر و عصر است. می‌فرماید: ﴿وَزُلَفٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِۚ﴾و نیز در ساعت‌های اولی شب که هنگام نمازهای مغرب و عشاء است. می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱلۡحَسَنَٰتِ يُذۡهِبۡنَ ٱلسَّيِّ‍َٔاتِ﴾: یعنی آن که گناه کوچکی مانند نظر به زن بیگانۀ را مرتکب شده باشد، چنین سیئه به عمل حسنۀ نماز، محو می‌شود. و بر این موضوع، شأن نزول همین آیت کریمه دلالت دارد و داستانش چنین است که مردی صحابی در مدینه خرمافروشی می‌کرد. یک زنی شوهرش به جبهه رفته بود ناچار برای خرید غذا به بازار بیرون شد و نزد خرمافروش آمد تا از او خرما بخرد. دست خود را درآورد تا پولش را داده و خرما را تسلیم شود. شیطان، زیبائی دست زن را برای خرمافروش جلوه داد و او بی‌اختیار خود را بالای دستش خم نمود و بر آن بوسه زد، پس به گناهیش متوجه شد و به آواز بلند استغفار گفت و از ندامت و پشیمانی مانند دیوانۀ در خیابان‌ها فریاد می‌کشید، تا به کوه احد رسید و در حالی که بر سر خود خاک می‌ریخت، آذان مغرب گفته شد و به مسجد داخل شد و موضوع را به رسول الله جعرض کرد، پیامبر بزرگوار همین آیه کریمه را برایش تلاوت کردند، مرد گفت: یا رسول الله آیا این امتیاز تنها برای من است؟ آن حضرت جفرمود: برای هرکسی که به آن کند. می‌فرماید: ﴿ذَٰلِكَ﴾: یعنی این آیه امر به اقامۀ نماز موعظه است برای آنانی که پند می‌گیرند. می‌فرماید: ﴿وَٱصۡبِرۡ﴾: در اینجا امر به صبر برای پیامبر و افراد امت اوست و صبرکردن شامل صبر بر انجام طاعت و تحمل رنج در راه خدا را می‌شود و آن که در انجام طاعتی صبر کند و آن را به وجه شایسته انجام دهد: ﴿فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ﴾: همانا در نزد خداوند پاداش او ضایع نیست. بلکه مزدش را کاملاً و چندبرابر برایش عنایت می‌کند که عبارت از نجات دوزخ و درآوردن به بهشت و رضای خداوند است.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- هردو آیت را واضح بخوان تا شنوندگان آن را حفظ کنند.

۲- شرح را به آرامش بخوان و آنچه لازم است برای خوانندگان تفسیر کن.

۳- به ایشان بیاموز: هرکه کار ناپسندی مرتکب شود و سپس کار شایستۀ انجام دهد گناهش را محو می‌کند.

۴- آن‌ها را به این فرمودۀ پیامبر جآگاه کن: که یک نماز تا نماز دیگر کفاره‌اند گناهان بین‌شان را تا هنگامی که گناه کبیرۀ را مرتکب نشده باشد، زیرا گناهان کبیره جز به توبۀ نصوح بخشیده نمی‌شود.

۵- آن‌ها را از فضیلت صحابه آگاه کن، زیرا همین مرد که این آیه کریمه در بارۀ توبه‌اش نازل شد. کاری زیادتری جز این که بر دست زنی نامحرم بوسه زده بود، انجام نداده و نزدیک بود که از خوف خدا و ندامت، عقلش را از دست بدهد چه دیوانه‌وار در خیابان‌ها می‌گردید.