درس های روزانه

درس ۲۰: حدیث تعلیم علم آخرت به جهت دنیا

قول النبي عليه السلام: «مَنْ تَعَلَّمَ عِلْمًا مِمَّا يُبْتَغَى بِهِ وَجْهُ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ لاَ يَتَعَلَّمُهُ إِلاَّ لِيُصِيبَ بِهِ عَرَضًا مِنَ الدُّنْيَا لَمْ يَجِدْ عَرْفَ الْجَنَّةِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ». يَعْنِى رِيحَهَا.[أبوداود]

وَقَوْله مَا مِنْ رَجُلٍ يَحْفَظُ عِلْمًا فَيَكْتُمُهُ إِلاَّ أُتِىَ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مُلْجَمًا بِلِجَامٍ مِنَ النَّارِ. پیامبر جمی‌فرماید: کسی که علمی را که به آن معرفت خداوند به دست می‌آید، برای به دست‌آوردن منافع دنیا بیاموزد بوی جنت را نمی‌یابد.

و نیز می‌فرماید: کسی که علمی را حفظ می‌کند سپس آن را می‌پوشد روز قیامت وی را احضار کرده که بلجامی از آتش دوزخ لجام شده است. (ابن ماجه)

شرح: «من تعلم علما يبتغي به وجه الله» یعنی علم را طلب کند و یاد بگیرد، مراد از این علم، علم دین می‌باشد که علم کتاب خدا و حدیث پیامبر است، زیرا علم کتاب و سنت است که برای شناخت خداوند و شناخت آنچه را که او تعالی می‌پسندد تا به آن عمل کنند و آنچه را نمی‌پسندد تا آن را ترک کنند، رهنما است چه انجام کارهای که خداوند می‌پسندد نفس بشری را پاک و تزکیه می‌کند و او را به رضای خداوند و در جوار رحمت او به ملکوت اعلی در جنت دارالسلام می‌رساند. می‌فرماید: «لا يتعلمه إلا ليصيب غرضا من الدنيا» یعنی علم بشریت را برای معرفت خداوند و شناخت آنچه را خدا می‌پسندد یا نمی‌پسندد تا به آن‌ها عمل کند فرا نمی‌گیرد، بلکه علم شریعت را آموخته تا به واسطۀ آن مال و منصب دنیائی به دست بیاورد العیاذ بالله. چنین انسانی وقتی که بمیرد پیامبر جمی‌فرماید: «بوی بهشت را نمی‌یابد یعنی در جنت داخل نمی‌گردد و نه به آن نزدیک می‌شود».

و نیز می‌فرماید: «مَا مِنْ رَجُلٍ يَحْفَظُ عِلْمًا». یعنی کسی که علم دین را که به آن معرفت خدا طلب می‌شود بیاموزد سپس آن را دریغ کرده بپوشد و به کسی تعلیم ندهد، یا اگر از آن علم پرسیده شود، جواب مسئله را ندهد تا کسی به آن اطلاع پیدا نکند، او را بروز قیامت می‌آورند که بلجام از آتش دوزخ لجام کرده شده است. از چنین عذابی به خداوند مهربان پناه می‌برم.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- هردو حدیث را واضح بخوان تا شنوندگان حفظ کنند.

۲- شرح را به آرامی بخوان و نکات مهم آن را تفسیر کن و موارد پوشیدۀ آن را توضیح ده تا فهمیده شود.

۳- برای آن‌ها بفهمان: که پوشیدن علم شریعت حرام است، زیرا بر عالم لازم است که به دیگران تعلیم دهد، پس چگونه جواز دارد وقتی که از وی پرسیده شود بخل کند و جواب مسئله شرعی را ندهد.

۴- به ایشان بگو: برای مسلمان حلال نیست که دنیا را به واسطۀ دین طلب کند تا دین خود را به منفعت اندک دنیائی بفروشد.

۵- عذاب کسی که علم دین را برای دنیا طلب می‌کند مانند کسی است که علم دین را می‌پوشد و جواب مسائل شرعی را نمی‌دهد، زیرا اول از بوی بهشت محروم است و دوم بلجامی از آتش دوزخ لجام کرده می‌شود نعوذ بالله منه.