درس های روزانه

درس ۶: حدیث مثال کسی که خدا را یاد کند

قول الرسول الله ج: «مَثَلُ الَّذِى يَذْكُرُ رَبَّهُ وَالَّذِى لاَ يَذْكُرُ مَثَلُ الْحَىِّ وَالْمَيِّتِ».

(رواه البخاري)

وروي مسلم «مَثَلُ الْبَيْتِ الَّذِى يُذْكَرُ اللَّهُ فِيهِ وَالْبَيْتِ الَّذِى لاَ يُذْكَرُ اللَّهُ فِيهِ مَثَلُ الْحَىِّ وَالْمَيِّتِ». به روایت بخاری: فرمودۀ رسول اللهج: مثال آن که یاد می‌کند پروردگارش را و آن که یاد نمی‌کند همچون مثال زنده و مرده است و مسلم از رسول خدا روایت نموده: مثال خانه‌ای که خداوند در آن یاد می‌شود و خانه‌ای که یاد خدا در آن صورت نمی‌گیرد همچون مَثَل زنده و مرده است. شرح: مثل: یعنی صفت و حالت آن کسی که پروردگارش را یاد می‌کند «وَالَّذِي لاَ يَذْكُرُ» و آن که خدایش را یاد نمی‌کند به صفت و حالت شخص زنده و مرده شباهت دارد، زیرا شخص ذاکر زنده است و تارک ذکر خدا مرده. چون ذکر با قلب و زبان صورت می‌گیرد پس آن که پروردگارش را یاد کرد ذکرش دلالت بر زنده‌بودنش می‌کند، زیرا ادراک و فهم و حفظ با قلب انجام می‌شود و سخن‌زدن و بیان کلمات با زبان صورت می‌گیرد، و آن که ذکر پروردگارش را نمی‌نماید عدم ذکرش بر مرده‌بودن قلب و توقف زبان او دلالت دارد که با چنین حالتی او مرده است، و سر این راز آشکار است زیرا خداوند برای انسان کائنات را پدید آورد تا حیاتش را در آن پی‌ریزی کند و انسان را آفرید: تا عبادت و پرستش پروردگارش را بنماید گرچه عبادت خداوند تعالی به انجام امر خدا و ترک نواهی او صورت می‌گیرد ولی حقیقت طاعت بر محور ذکر و شکر می‌چرخد.

و فرموده رسول الله ج: «مَثَلُ الْبَيْتِ الَّذِى يُذْكَرُ اللَّهُ فِيهِ... الخ» صفت خانه‌ای که در آن خدا یاد می‌شود تا آخر حدیث دلالت بر موضوع حدیث قبلی دارد، زیرا خانه‌ای که خالی از ذکر خدا باشد گویا صاحب آن خانه مرده است و اگر زنده بودی حتماً با عبادتش خدا را یاد می‌کرد، همچنان که خانه‌ای که در آن ذکر خدا صورت می‌گیرد صاحب آن خانه زنده است و دلیل زنده‌بودنش یاد خداست که در ذکر و شکری که ضمن عبادتش ابراز می‌دارد انجام می‌شود.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- هردو حدیث را بخوان و قرائت را تکرار کن تا که شنونده‌ها آن‌ها حفظ نموده و یا نزدیک به حفظ شوند.

۲- شرح را به آرامش بخوان و در معنی هر جمله توقف نما تا ببینی که شنونده‌ها آن را دانسته‌اند.

۳- برای‌شان یادآور شو که در ذکر اجر و مزد بزرگی نهفته است.

۴- برای‌شان خاطرنشان کن که یاد خدا با قلب و زبان برای ذکر بزرگترین حصاری می‌باشد که شیطان به آن رسیده نمی‌تواند و بر اغوا و فریبش قدرت نمی‌یابد که او را به معصیت و ارتکاب گناهان کبیره بکشاند.

۵- آن‌ها را بر ملازمت اورادها ثابتی که از رسول الله جروایت شده مثل ذکر بعد از نمازهای پنجگانه و هنگام خواب و دخول بیت الخلاء و ذکر بعد از وضو و هنگام غذا خوردن و امثال آن‌ها تشویق کن.

۶- برای‌شان یادآور شو که با قرائت قرآنکریم ذکر و شکر به صورت وسیع‌تر همراه با پاداش و ثواب بیشتر حاصل می‌شود.