درس های روزانه

درس ۲٧: آیۀ اجازه و سلام بر اهل خانه

قوله تعالی:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَدۡخُلُواْ بُيُوتًا غَيۡرَ بُيُوتِكُمۡ حَتَّىٰ تَسۡتَأۡنِسُواْ وَتُسَلِّمُواْ عَلَىٰٓ أَهۡلِهَاۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ٢٧ فَإِن لَّمۡ تَجِدُواْ فِيهَآ أَحَدٗا فَلَا تَدۡخُلُوهَا حَتَّىٰ يُؤۡذَنَ لَكُمۡۖ وَإِن قِيلَ لَكُمُ ٱرۡجِعُواْ فَٱرۡجِعُواْۖ هُوَ أَزۡكَىٰ لَكُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ عَلِيمٞ٢٨﴾[النور: ۲٧-۲۸]. گفته خداوند بزرگ:

(۲٧) ای مؤمنان وارد نشوید خانه‌هائی را جز خانه‌های خویش تا آشنا شوید و سلام کنید. بر اهلش این بهتر است برای شما شاید یادآورید. پس اگر نیافتید در آن‌ها کسی را پس درنیائید در آن‌ها تا اذن داده شود برای شما (۲۸) و اگر گفته شد: بازگردید پس بازگردید آن پاکتر است برای شما و خدا بدانچه کنید دانا است. شرح: این ندای خداوند بزرگ است برای بندگان مؤمنش از امت محمد جتا ایشان را به بهترین و شریف‌ترین آداب معاشرت آشنا ساخته و برایشان ادب بیاموزد پس می‌گوید: ﴿لَا تَدۡخُلُواْ بُيُوتًا غَيۡرَ بُيُوتِكُمۡ﴾[النور: ۲٧-۲۸].: یعنی وارد نشوید در خانه‌های که خودتان سکونت ندارید تا این که اجازه بخواهید و به سبب اجازه‌خواستن انس پیدا کنید و اجازه‌خواستن چنین است که واردشونده بگوید: السلام علیکم آیا داخل شوم؟ این سخن را سه بار بگوید، اگر برایش اجازه دادند درآید و گرنه بازگردد. گفته خداوند: ﴿ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ﴾یعنی اجازه‌خواستن و سلام‌گفتن بر اهل خانه‌ای که می‌خواهید برایشان داخل شوید، برای‌تان در حال و آینده بهتر است. زیرا اجازه شما را از افتادن در گناه نگهمیدارد تا نگاه شما بر عورات کسی نیفتد، تا نظر به چیزهائی که حرام است سبب فتنۀ شما و عذاب آخرت نگردد. و این فرمودۀ خدا ﴿فَإِن لَّمۡ تَجِدُواْ فِيهَآ أَحَدٗا﴾پس اگر کسی را نیافتید که برای شما اجازۀ ورود و یا بازگشت بدهد پس داخل نشوید تا اجازه داده شود، ﴿وَإِن قِيلَ لَكُمُ ٱرۡجِعُواْ فَٱرۡجِعُواْۖ﴾«اگر به شما گفته شد: بازگردید به علت شغلی که داشتند و یا فعلاً آمادۀ پذیرایی شما نبودند و می‌خواستند تا بر احوال‌شان آگاه شوید بدون این که قهر کنید و یا ناراضی باشید بازگردید ﴿هُوَ أَزۡكَىٰ لَكُمۡۚ﴾«این بازگشت برای نفس شما پاکیزه‌تر است، از این که بدون اجازۀ اهل خانه، به آن خانه داخل شوید که سبب اذیت آن‌ها و گناه برای شما گردد». ﴿وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ عَلِيمٞ﴾و خداوند به آنچه می‌کنید داناست پس دقت کنید که مخالف امر و نهی خداوند کاری نکنید تا در گناهی که شما را به عذاب خدا گرفتار کند دچار نشوید.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- هردو آیت را مرتب بخوان و تکرار کن تا بیشتر شنوندگان یاد گیرند.

۲- معنی و شرح آیات را خوانده و در تفسیر هر جمله توقف کن و هدایات و احکام آن‌ها را واضح ساز تا همه‌گان بیاموزند.

۳- آن‌ها را آگاه کن: که اجازه‌خواستن سبب انس‌گرفتن است تا دانسته شود که اجازه‌خواستن از ویژه‌گی‌های انسان متمدن بوده، و بدون اجازه واردشدن ویژۀ حیوانات وحشی و غیر اهلی به شمار می‌رود.

۴- به آن‌ها بگو: وقتی که به اجازه‌گیرنده گفته شود تو کیستی؟ نگو: منم، بلکه اسم مشهور خود را بگو.

۵- به آن‌ها بفهمان: که اگر کسی سلام نگوید: برایش اجازه واردشدن را ندهند، زیرا در حدیث صحیح چنین دستوری آمده است.