درس های روزانه

درس ۱۸: حدیث اطاعت از سنت پیامبر و سنت خلفا

قول الرسول ج: عَلَيْكُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ وَالسَّمْعِ وَالطَّاعَةِ وَإِنْ عَبْدًا حَبَشِيًّا وَسَتَرَوْنَ مِنْ بَعْدِى اخْتِلاَفًا شَدِيدًا فَعَلَيْكُمْ بِسُنَّتِى وَسُنَّةِ الْخُلَفَاءِ الرَّاشِدِينَ الْمَهْدِيِّينَ عَضُّوا عَلَيْهَا بِالنَّوَاجِذِ وَإِيَّاكُمْ وَالأُمُورَ الْمُحْدَثَاتِ فَإِنَّ كُلَّ بِدْعَةٍ ضَلاَلَةٌ. پیامبر ÷می‌فرمایند: بر تقوی خداوند پایدار باشید و از امیر مسلمان خود بشنوید و اطاعت کنید، اگرچه بندۀ زنگی باشد زود باشد که پس از من اختلاف سختی ببینید، پس بر شما است که سنت من و سنت جانشینان هدایت‌شده را لازم بگیرید و با دندان‌ها آن را محکم بگیرید و خود را از بدعت‌ها دور بدارید، زیرا هر پدیدۀ نوی در دین گمراهی به شمار می‌رود. (ابن ماجه)

شرح: فرمودۀ پیامبرج: «عَلَيْكُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ وَالسَّمْعِ وَالطَّاعَةِ» در اینجا پیامبر اکرم تمام امت خود را تا قیامت مورد خطاب قرار داده و برای دو کار بزرگ بسیج می‌گرداند. اول تقوای خداوند در نهان و آشکار. (تقوا) عبارت از خوف خداوند است که بنده را بر اطاعت او تعالی وادار می‌کند تا اوامر وی را به جای آورد و نواهی او را ترک کند و نیز فرمانبرداری پیامبرج، فرمانبرداری از خدا به شمار می‌رود، چون که خداوند می‌فرماید: کسی که رسول را فرمان می‌برد به تحقیق که خدای را فرمان برده است. دوم: اطاعت و فرمانبرداری است از امیر و کسی که امور مسلمین را سرپرستی می‌کند، گرچه آن امیر بندۀ زنگی بوده و از اشراف نباشد و در نسب نه قریشی باشد و نه از نژاد سامی، زیرا فرمان‌برداری در امور معروف از امیر مسلمان سبب بقای وحدت مسلمانان و استحکام زندگی روحی و مادی‌شان و تحکیم قدرت و شکوه اسلام می‌گردد، زیرا امیر مسلمان جهاد می‌کند و پیروز می‌شود و احکام و ارشادات اسلامی را در اطراف و اکناف جهان منتشر می‌سازد و نافرمانی از امیر مسلمانان و بیرون‌شدن از اطاعت وی سبب تمام شرارت‌ها و موجب فتنه و شکاف در صفوف مسلمین است که دشمنان را بر ایشان چیره گردانیده و دعوت اسلام را به رکود می‌کشاند، این فرمودۀ پیامبر ج: «سَتَرَوْنَ مِنْ بَعْدِى اخْتِلاَفًا شَدِيدًا» یعنی زود باشد که بعد از من اختلاف سختی می‌بینید، طوری که امروز مشاهده می‌گردد این اختلافات واقع شده است، و این پیشگوئی از معجزات پیامبر اسلام به شمار می‌رود. فرمودۀ پیامبر ÷: «فَعَلَيْكُمْ بِسُنَّتِى وَسُنَّةِ الْخُلَفَاءِ الرَّاشِدِينَ الْمَهْدِيِّينَ» یعنی در کارهای دینی و دنیایی خود از سنت من و سنت خلفای راشدین پیروی کنید، این عبارت که می‌فرماید «به دندان‌های پسین خود بگیرید» کنایه از شدت تمسک به روش آن‌هاست که راه دین را گم نکنید و به هلاکت نیفتید در آخر پیامبر جبه علت این که بدعت سبب گمراهی مسلمین می‌شود پیروانش را از هرگونه بدعت (نوآوری در دین) برحذر می‌دارد.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- حدیث را به تکرار بخوان تا این که بیشتر سامعین حفظ نمایند.

۲- شرح را بخوان و نکات مشکل را توضیح ده.

۳- آن‌ها را به تقوای خداوند که ازین حدیث شریف دانسته می‌شود و اطاعت از امیر مسلمین تا وقتی که به گناه امر نکند، توصیه کن، زیرا اطاعت مخلوق در اموری که سبب نافرمانی آفریدگار است جواز ندارد.

۴- ایشان را از بدعت‌هایی که مخالف سنت پیامبر جو جانشینان او و یا بزرگان مسلمانان باشد برحذر دار.