درس های روزانه

درس ۱۰: حدیث تعلیم کیفیت وضو

رَأَى عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ: أَنَّهُ دَعَا بِإِنَاءٍ، فَأَفْرَغَ عَلَى كَفَّيْهِ ثَلاَثَ مِرَات فَغَسَلَهُمَا، ثُمَّ أَدْخَلَ يَمِينَهُ فِى الإِنَاءِ فَمَضْمَضَ، وَاسْتَنْثر، ثُمَّ غَسَلَ وَجْهَهُ ثَلاَثًا، وَيَدَيْهِ إِلَى الْمِرْفَقَيْنِ ثَلاَثَ مِرَات، ثُمَّ مَسَحَ رَأْسِهِ، ثُمَّ غَسَلَ رِجْلَيْهِ ثَلاَثَ مِرَات إِلَى الْكَعْبَيْنِ، ثُمَّ قَالَ: رَأَيت رَسُولُ اللَّهِ - ج- تَوَضَّأَ نَحْوَ وُضُوئِى هَذَا، ثُمَّ قَالَ من توضأ نحو وضوئي هذا ثُمَّ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ، لاَ يُحَدِّثُ فِيهِمَا نَفْسَهُ، غُفِرَ اللَّه لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ. روایت است از حضرت عثمان بن عفانس: که ظرف آبی را طلبید و سه مرتبه بر دست‌های خود ریخت و آن‌ها را شست، بعد دست راست خود را داخل ظرف نموده مضمضه کرد و آب را در بینی کرد و آن را افشاند، سپس سه مرتبهی روی خود و دست‌های خود را تا آرنج‌ها شست. بعد سرش را مسح نموده و پاهای خود را تا قوزک سه بار شست. سپس گفت: رسول خدا جرا دیدم که مانند این وضو، وضو می‌گرفت. و گفت: کسی که مانند این وضوی من وضو بگیرد و دو رکعت نماز را بخواند که در آن‌ها با نفس خود سخنی نگوید، خداند أگناهان گذشته‌اش را می‌بخشد. (متفق علیه)

شرح: به این حدیث حکم رفع به رسول الله جداده شده نظر به گفتۀ حضرت عثمان س: که من دیدم رسول الله جرا که وضو می‌گرفت مثل وضوی من... تا آخر حدیث... این گفته‌اش: «فمضمض واستنثر»: آب در دهان و بینی نموده و مضمضه و استنثار کرد، و از استنشاق تذکری نداد، چون که استنثار بعد از استنشاق صورت می‌گیرد و با استنثار هردو به جا می‌شود. و گفته‌اش: «ثم مسح برأسه»: سرش را مسح نمود و از گوش‌ها تذکری نداد، زیرا گوش‌ها تابع سر هستند و با سر مسح می‌شوند. و گفته‌اش: «لا یحدث فیهما نفسه»: یعنی امور دنیوی را در قلب خود راه ندهد، اما اگر امور آخرت باشد باکی نیست. و گفته اش: «غفر له ما تقدم من ذنبه»: گناهان گذشته‌اش بخشیده می‌شود، این وقتی است که نیت توبه از گناهان کبیره را کرده باشد، زیرا گناهان صغیره با وضو و نماز بخشیده می‌شود.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- حدیث را چند مرتبه به آرامی بخوان.

۲- شرح را بخوان و آنچه را که حدیث دربر دارد از فرایض وضو مثل شستن روی و شستن دست‌ها و مسح سر و شستن پاها و رعایت ترتیب در شستن اعضاء که اولاً روی بعد دست‌ها بعد مسح سر و سپس پاها و همچنین موالاة و پی‌درپی شستن اعضا در یک وقت بدون فاصلۀ طولانی، سنت‌های وضو مثل شستن کف‌ها، مضمضه، استنشاق و استنثار و مسح داخل و ظاهر گوش‌ها را برایشان بیان کن.

۳- برایشان بگو: که نیت در وضو شرط است، زیرا ثواب اعمال به نیت‌ها ارتباط دارد، و باید وضو گیرنده نیت رفع حدیث و طاعت خدا را بنماید.