درس های روزانه

درس ٩: آیۀ پرداخت مهر زنان

قول الله أ:

﴿وَءَاتُواْ ٱلنِّسَآءَ صَدُقَٰتِهِنَّ نِحۡلَةٗۚ فَإِن طِبۡنَ لَكُمۡ عَن شَيۡءٖ مِّنۡهُ نَفۡسٗا فَكُلُوهُ هَنِيٓ‍ٔٗا مَّرِيٓ‍ٔٗا٤﴾[النساء: ۴]. فرمودۀ خدای بزرگ:

(۴) و به زنان مهرهایشان را بدهید که عطیۀ الهی است و اگر آن‌ها به رغبت خود چیزی از آن را به شما بخشیدند پس آن را به گوارایی و سازگاری بخورید. شرح: فرمودۀ خداوند بزرگ: ﴿وَءَاتُواْ ٱلنِّسَآءَ صَدُقَٰتِهِنَّ نِحۡلَةٗۚ﴾صدقات جمع صدقه است به فتح صاد و ضم آن به معنی مهر زن است ﴿نِحۡلَةٗۚ﴾: یعنی مهر بخشش خدا است بر زنان که آن به منزلۀ فریضه بر ذمۀ مردان است، زیرا آنچه خداوند ببخشد جواز ندارد کسی آن را منع کند و یا در ادای آن سُستی از خود نشان دهد. فرمودۀ خداوند بزرگ: ﴿فَإِن طِبۡنَ لَكُمۡ عَن شَيۡءٖ مِّنۡهُ نَفۡسٗا﴾: اگر زن به طیب خاطر چیزی را از مهر خود برای شوهرش فرو گذاشت که به اختیار خود صرف نظر کرد، پس باکی نیست بر شوهر که آن را بگیرد به شرطی که به رضای زن باشد. فرمودۀ خداوند: ﴿فَكُلُوهُ﴾فکلوه پس بخورید آن را سازگار و خوشگوار اگر زوجه آن را به خوشی فرو گذاشته باشد و از استفادۀ مالی تعبیر به اکل شده زیرا که اموال غالباً به طعام و خوراکی مصرف می‌شود و در محاورۀ عرب از گرفتن مال و تصرف در آن تعبیر به خوردن مال شده است چون خداوند در اینجا لفظ (کلوه) بخورید، آن را ذکر کرده لذا به تناسب اکل الفاظ ﴿هَنِيٓ‍ٔٗا مَّرِيٓ‍ٔٗا﴾گوارا و سازگار آورده است تا به کلمۀ خوردن مناسبت داشته باشد، زیرا «هنیئ» آن را گویند: که گلوگیر نباشد و «مرئ» به معنی گوارا آمده است.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- آیت را واضح بخوان و تکرار کن تا بدانی که شنوندگان آن را یاد گرفته‌اند.

۲- شرح مطالب را جمله جمله بخوان و معانی پوشیدۀ آن را بیان کن: تا فهمیده شود.

۳- به آن‌ها بفهمان: که مهر هم‌مانند شهود و ولی، یکی از ارکان نکاح است، زیرا خداوند می‌فرماید: ﴿وَءَاتُواْ ٱلنِّسَآءَ صَدُقَٰتِهِنَّ نِحۡلَةٗۚ﴾

۴- به آن‌ها تعلیم ده: بعد از این که مقدار مهر معین شد جواز دارد که ادای همۀ آن یا بعضی آن را به تأخیر بیاندازیم.

۵- به آن‌ها بفهمان: برای زن جواز دارد که بعد از تسلیم‌شدن مهر خود قسمتی از آن را به شوهرش ببخشد چون این کار تصرف در ملک خودش می‌باشد، زیرا خداوند در قرآنکریم می‌فرماید: ﴿فَإِن طِبۡنَ لَكُمۡ عَن شَيۡءٖ مِّنۡهُ نَفۡسٗا فَكُلُوهُ هَنِيٓ‍ٔٗا مَّرِيٓ‍ٔٗا٤﴾«اگر به رضای نفس خود از آن چیزی کم کردند، پس آن را گوارا و سازگار بخورید».