درس ۲۳: آیۀ انفاق از مال‌های پاکیزه
قول الله تعالی:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا كَسَبۡتُمۡ وَمِمَّآ أَخۡرَجۡنَا لَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِۖ وَلَا تَيَمَّمُواْ ٱلۡخَبِيثَ مِنۡهُ تُنفِقُونَ وَلَسۡتُم بَِٔاخِذِيهِ إِلَّآ أَن تُغۡمِضُواْ فِيهِۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ٢٦٧﴾[البقرة: ۲۶٧]. فرمودۀ خداوند أ:
(۲۶٧) ای گروه مؤمنان انفاق کنید از پاکیزه‌های آنچه فراهم کردید و از آنچه بیرون آوردیم از زمین و قصد پلید نکنید که از آن انفاق کنید و نیستید ستانندۀ آن جز با فروخواباندن چشم در آن و بدانید که خداست بی‌نیاز ستوده. شرح: خدای تعالی بندگان مؤمن را که به ربوبیت و الوهیت به حقش ایمان دارند و دین اسلام را به عنوان دین و محمد جرا به عنوان پیامبرش پذیرفته‌اند، ندا می‌کند چون آن‌ها با ایمان‌شان توان تکالیف اعتقادی و عملی و ترک منهیات را دارند. ندا می‌کند تا اوشان را به این گفتۀ خود امر نماید﴿أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا كَسَبۡتُمۡ﴾: که از مال‌های صامت خویش مثل طلا و نقره و دیگر عرض‌های تجارتی و از اموال ناطق خود مثل شتر و گاو و گوسفند صدقه بپردازند. و گفته‌اش:﴿وَمِمَّآ أَخۡرَجۡنَا لَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِۖ﴾یعنی حبوبات مثل گندم، جو، ذرت و هر قوتی که قابل ذخیره‌شدن است و میوه‌ها مثل خرما، زیتون و کشمش. و خدای تعالی آن‌ها را از انفاق اشیاء کم‌ارزش و بی‌اهمیت نهی نموده و توصیه به مال‌های سره و خوب و پاکیزه نموده فرموده است﴿وَلَا تَيَمَّمُواْ ٱلۡخَبِيثَ مِنۡهُ تُنفِقُونَ﴾یعنی تصمیم به انفاق مال‌های پست و بی‌ارزش‌تان نگیرید چنان مال‌های که اگر برای شما داده شود خود شما آن را نمی‌پذیرید مگر این که چشم‌پوشی کرده و به پستی و بی‌ارزشی آن ننگرید و در بخش بعدی آیت به آن‌ها تذکر می‌دهد که خدای تعالی غنی و حمید بی‌نیاز ستوده شده‌ایس
ت که محتاج نفقه و ستایش و سپاسگذاری آن‌ها نیست: همان انفاق و شکرشان به خودشان برمی‌گردد زیرا آن‌ها فقیر و نیازمند خدایند و ذات سبحان خداوند محتاج نیست.
راهنمائی‌هایی برای مربی:
۱- آیه را به ترتیل بخوان و شنوندگان با خویشتن تلاوت نمایند تا ببینی که بیشترشان آن را حفظ کرده‌اند.
۲- شرح را به آرامش جمله جمله بخوان و معنای آن را به لغت عامیانه و متداوله بیان کن تا خوب درک نمایند.
۳- آگاه‌شان گردان که سنت، نصاب مال‌ها را بیان کرده زیرا مال تا هنگامی که به نصاب نرسد زکات در آن واجب نمی‌شود. نصاب طلا بیست مثقال که حدود هفتاد گرام می‌شود (و باساس رای بعضی علما، بیست مثقال معادل هشتاد و پنج گرام می‌شود) و نصاب نقره دویست درهم است که حدود چهارصد و پنجاه گرام می‌شود و نصاب شتر پنج رأس و نصاب گوسفند چهل گوسفند و نصاب گاو سی رأس و نصاب حبوبات و میوه‌ها پنج وسق یعنی پنج بار شتر که حدود پنج قنطار می‌شود.
۴- آگاه‌شان گردان که آیه صراحتاً در وجوب زکات است بر مردان و زنان مؤمنه، و زکات رکن سوم از ارکان اسلام است هرکه آن را نابود کند مسلمان شمرده نمی‌شود.
۵- آگاه‌شان گردان که خداوند پاکیزه است و جز پاکیزه‌ها را نمی‌پذیرد لذا برای مسلمان جواز ندارد که اشیاء پست مال خود را صدقه داده و مال‌های پاکیزه و خوب را ترک نماید.