درس های روزانه

درس ۱۸: حدیث اول و آخر خداوند است

قوله ج: كَانَ اللَّهُ وَلَمْ يَكُنْ شَىْءٌ غَيْرُهُ، وَكَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ، وَكَتَبَ فِى الذِّكْرِ كُلَّ شَىْءٍ. فرمودۀ رسول الله ج: خداوند بود و غیر خدا أچیزی وجود نداشت و عرش خدا بر آب بود و نوشت در لوح محفوظ همه چیز را (رواه البخاری)

شرح: رسول الله جدر این فرمودۀ خود: «كَانَ اللَّهُ وَلَمْ يَكُنْ شَىْءٌ غَيْرُهُ» خبر داده است از آنچه پروردگار برای‌شان تعلیم داده بود به این که خداوند پیش از همه موجودات و اشیاء بوده است، زیرا او بوده و قبل از او و نه با او چیزی نبوده است، رسول الله جدر نماز شب می‌گفت: «تو اولی و پیش از تو هیچ چیزی نبوده و تو آخر هستی و بعد از تو چیزی نیست». «وَكَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ»: این گفته دلالت دارد که آب قبل از عرش خلق شده و عرش بعد از آن آفریده شده است. و فرموده‌اش: «وَكَتَبَ فِى الذِّكْرِ»: یعنی نوشت در محل ذکر که عبارت از لوح محفوظ است که پهنایش مسافت صد سال راه است، و پیدایش لوح بعد خلق قلم بوده است. و برای قلم فرمود بنویس! قلم گفت: چه بنویسم؟ فرمود: بنویس آنچه تا برپاشدن قیامت باید باشد یعنی تا روز قیامت که اهل جنت در جنت و اهل دوزخ در دوزخ قرار می‌گیرند.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- حدیث را بخوان و قرائتش را تکرار کن تا بیشتر شنوندگان آن را حفظ کنند.

۲- شرح را به آرامش بخوان و معنای آن را برای شنونده‌ها توضیح نما.

۳- آگاه‌شان گردان که هیچ چیزی در وجود خود بر خداوند سبقت نداشته است، زیرا او اول است و در ازل بوده و هیچ چیزی با او نبوده.

۴- تعلیم‌شان ده که پیدایش مخلوقات به ترتیب زیر بوده است: نخست آب بعداً عرش سپس قلم و بعد آسمان‌ها و زمین‌ها سپس فرشتگان بعد جن و سپس آدم و ذریه‌اش.

۵- آگاه‌شان گردان آنچه را که قلم از مخلوقات قبل از پیدایش آن‌ها نوشته است عبارت از تقدیر است بناء حضرت آدم به موسی ÷گفت: آیا مرا در چیزی مورد ملامت قرار می‌دهی که خداوند آن را پنجاه هزار سال قبل از پیدایش آسمان‌ها در بارۀ من نوشته بود.

۶- به ایشان تذکر ده: که ایمان به تقدیر این را می‌رساند که آنچه به بنده از خیر و شر می‌رسد رد شدنی نیست و آنچه از خیر و شر رد شده باشد رسیدنی نیست.