درس های روزانه

درس ۲: حدیث انفاق به خود و خانواده صدقه است

قول النبي ج: مَا كَسَبَ الرَّجُلُ كَسْبًا أَطْيَبَ مِنْ عَمَلِ يَدِهِ وَمَا أَنْفَقَ الرَّجُلُ عَلَى نَفْسِهِ وَأَهْلِهِ وَوَلَدِهِ وَخَادِمِهِ فَهُوَ صَدَقَةٌ.

وَقَالَ: الساعي على الأرملة والمساكين، كالمجاهد في سبيل الله، وكالذي يصوم النهار ويقوم الليل. فرمودۀ پیامبر صلوات الله وسلامه علیه: مرد از دست مزد خود چیزی پاکیزه‌تری کسب نکرده است و هرآنچه مرد بر نفس و اهل و فرزندان و خادمش نفقه می‌کند صدقه محسوب می‌گردد. و نیز فرموده است: کسی که رسیدگی می‌کند بر بیوه‌زنان و مساکین، مانند جهادکننده در راه خدا ست، و مانند کسی است که شب را به عبادت و روز را به روزه می‌گذراند. (صحیح ابن ماجه)

شرح: فرمودۀ پیامبر ج: «مَا كَسَبَ الرَّجُلُ كَسْبًا أَطْيَبَ مِنْ عَمَلِ يَدِهِ» ازین خبر پیامبر جدو چیز دانسته می‌شود اول مشروع‌بودن کار از طریق مجاز مانند صنعت، تجارت و کشاورزی، دوم این که هرچه انسان از راه کسب به دست می‌آورد و در راه تحصیل آن سعی و کوشش می‌کند، بهترین چیزی است که انسان به دست آورده است. فرمودۀ پیامبر ÷: «وَمَا أَنْفَقَ الرَّجُلُ عَلَى نَفْسِهِ وَأَهْلِهِ وَوَلَدِهِ وَخَادِمِهِ فَهُوَ صَدَقَةٌ» این خبر دوم نبی جاست بعد از اول که حاصل مضمونش چنین است، آن مالی را که فرد مؤمن بر خود، زن، فرزند و خادم خویش از غذا، لباس، خانه، وسیله سواری و دارو و مانند این‌ها صرف می‌کند برایش صدقه محسوب می‌گردد و مانند صدقات دیگر اجر و ثواب دارد و اجر آن تا ده برابر مضاعف می‌شود. این حدیث مرد مسلمان را به طرف کسب و کار تشویق کرده است و او را از کسالت و تنبلی برحذر می‌دارد، زیرا مسلمان دارای عزت و کرامت نفس می‌باشد راضی نمی‌شود که سوال کند و از چرک مال مردم بخورد، زیرا صدقه به فرمودۀ پیامبر ج: چرک اموال مردم است که مردم به این صدقات نفس خود را پاک کرده و آن را به کسانی می‌دهند که صدقه می‌خورند.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- هردو حدیث را به نحو احسن چندین بارتکرار کن تا شنوندگان حفظ کنند.

۲- شرح حدیث را به طور واضح و روان به صورتی که لازم است بخوان تا شنوندگان آن را بفهمند.

۳- ایشان را از فضیلت کار و کسب و پستی کسالت و تنبلی آگاه کن.

۴- به ایشان بگو: کسی که برای رفع حاجت بیوه‌زنان و مساکین می‌کوشد در اجر خود مانند مجاهد در راه خدا و مانند روزه‌داری است که روز را به روزه و شب را به قیام سپری می‌کند.

۵- به آن‌ها بفهمان: که انفاق بر نفس، زن، فرزند و خدمتکار واجب است و کسی که آن را انجام می‌دهد اجر دارد و آن که ترک می‌کند مستحق عذاب می‌باشد.