درس ۲٩: آیۀ حدود و مرزهای الهی
قول الله ﻷ:
﴿تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِۚ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ يُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ١٣ وَمَن يَعۡصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُۥ يُدۡخِلۡهُ نَارًا خَٰلِدٗا فِيهَا وَلَهُۥ عَذَابٞ مُّهِينٞ١٤﴾[النساء: ۱۳-۱۴]. فرمودۀ خداوند بزرگ:
(۱۳) این است مرزهای خداوند، کسی که خدا و فرستاده‌اش را اطاعت کند درآورد او را به بهشت‌هایی که جاری است از زیر آن جویی‌ها جاودان در آن، این است پیروزی بزرگ (۱۴) و هرکس نافرمانی کند خدا و رسولش را و از مرزهای او تجاوز کند فرو برد او را در آتش که جاویدان است در آن و برای او عذاب خوارکننده است. شرح: ﴿تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِۚ﴾این آیه اشاره به سوی تقسیم متروکات و وصایا است و خداوند آن‌ها را حدود و مرزهای خود نامیده است زیرا خداوند است که آن‌ها را محدود و معین کرده و به بندگانش فرمان می‌دهد: تا از آن تجاوز نکنند. سپس می‌فرماید: ﴿وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ يُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ﴾خداوند از وعدۀ صادق خود خبر می‌دهد و آن عبارت از این است که هر کس از امر و نهی خدا و پیامبرش فرمانبرداری کند خداوند او را در باغ‌هائی درآورد که دارای چنین صفتی است که جوی‌های آب از زیر درختان و کاخ‌های آن‌ها روان است و همیشه در آن می‌باشند و از آنجا بیرون نمی‌شوند. حکمت آن این است که اطاعت خدا و رسول به انجام واجبات و کردارهای شایسته نفس را پاک و پاکیزه می‌کند و از گناهان و معاصی بازمی‌دارد و با طهارت و تزکیه نفس زندگی می‌کند و چون بمیرد و دارای نفسی پاک باشد در این حال سزاوار ورود به بهشت خواهد بود که این خود رستگاری بزرگی است. باز می‌فرماید:
﴿وَمَن يَعۡصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُۥ يُدۡخِلۡهُ نَارًا خَٰلِدٗا فِيهَا وَلَهُۥ عَذَابٞ مُّهِينٞ١٤﴾این وعده به عذاب است برای کسی که نافرمانی او و پیامبرش را کرده و از مرزهای معین شده او تجاوز می‌کند پس نفس او پلید و ناپاک شده و شباهت به ارواح کافران و شیاطین پیدا می‌کند آنگاه سزاوار ورود به آتش و عذاب خوارکننده خواهد بود و علت آن هم پلیدی نفس است که آن را به اطاعت خداوند و خودداری از حرام پاک نکرده است.
راهنمائی‌هایی برای مربی:
۱- هردو آیت را واضح بخوان و شنوندگان هم تکرار کنند تا آن‌ها را حفظ کنند.
۲- شرح مطالب را جمله جمله بخوان و نکات پوشیدۀ آن را بیان کن و جمله‌های دشوار آن را شرح ده تا دانسته شود.
۳- برای‌شان بگو: که خداوند حدود و مرزهای معین کرده است که از آن تجاوز حرام است و فرض‌هائی را به ما تکلیف کرده که واجب است آن‌ها را انجام دهیم و کسی که در این‌ها از خداوند اطاعت کند برایش پاداش نیکو می‌دهد و او را در بهشت که دارای نعمت‌های جاویدانی است درمی‌آورد و کسی که نافرمانی خدا و پیامبرش را کرده و از حدودش تجاوز کند وی را در آتش درمی‌آورد تا عذاب خوارکننده را بچشد.
۴- از ایشان سؤال کن: که شناخت حدود خدا و شناخت آنچه خداوند از اطاعت خود و پیامبرش دوست می‌دارد به چه چیز حاصل می‌گردد؟
آیا برای جاهل امکان دارد که حدود خدا و کیفیت فرمانبرداری و نافرمانی خدا را بداند؟ پس بر مسلمان طلب دانش دینی واجب است و درست نیست که مسلمان در بارۀ امور دین خود جاهل باقی بماند.