درس های روزانه

درس ۲۳: آیۀاشاره به اوقات نماز

قول الله تبارك وتعالى:

﴿أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ لِدُلُوكِ ٱلشَّمۡسِ إِلَىٰ غَسَقِ ٱلَّيۡلِ وَقُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِۖ إِنَّ قُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِ كَانَ مَشۡهُودٗا٧٨ وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَتَهَجَّدۡ بِهِۦ نَافِلَةٗ لَّكَ عَسَىٰٓ أَن يَبۡعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامٗا مَّحۡمُودٗا٧٩﴾[الإسراء: ٧۸-٧٩]. گفتۀ خدای بزرگ:

(٧۸) برپای دار نماز از بازگشتگاه خورشید تا تاریکی شب و نماز صبح را به پای دار، زیرا که نماز صبح مشهود فرشتگان است (٧٩) بعضی از شب را بیدار باش، جهت نماز نفل در حالی که مخصوص تو است زود است که برانگیزدت خداوند به جایگاه ستوده شده. شرح: قول الله تبارک وتعالی: ﴿أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ لِدُلُوكِ ٱلشَّمۡسِ﴾: در این آیه خطاب متوجه رسول خدا است و امتش تبعاً در آن داخل‌اند خداوند در این آیه ضمن دستور به اداء نماز، اوقات آن را بیان می‌دارد و در این آیه بیان نماز ظهر و عصر است زیرا که این دو نماز، بعد از زوال خورشید و میل آن به طرف غرب می‌باشد. نماز ظهر بعد از زوال و عصر هم بعد از زوال است. اما با مقدار تأخیر. بعد خداوند وقت نماز مغرب و عشاء را بیان می‌کند. و می‌فرماید: ﴿إِلَىٰ غَسَقِ ٱلَّيۡلِ﴾: یعنی نماز را از وقت زوال به پا کنید تا تاریکی شب یعنی نماز شام و خفتن را. بعد خداوند وقت نماز صبح را با مزیتی که نماز صبح دارد بیان می‌کند: ﴿إِنَّ قُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِ كَانَ مَشۡهُودٗا﴾: یعنی نماز صبح را به پای دارید، زیرا در نماز صبح فرشتگان شب و روز جمع می‌شوند، فرشتگان روز، از آسمان‌ها می‌آیند و فرشتگان شب بعد از نماز صبح می‌روند، پس نماز صبح نمازیست که فرشتگان کرام الکاتبین حاضر می‌شوند، بعد خداوند می‌فرماید: ﴿وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَتَهَجَّدۡ بِهِۦ نَافِلَةٗ لَّكَ﴾: و برخی از شب را بیدار بمان و نماز بخوان تا این که نماز شب، وسیله می‌شود برای رسیدن به جایگاه شایسته و ستوده شده که آن شفاعت عظمی است.

و شفاعت عظیمی آنست: که اهل موقف بعد از این که مدت زیادی در عرصات قیامت می‌مانند به حضور حضرت آدم و نوح و ابراهیم، موسی و عیسی ‡می‌آیند تا شفاعت کنند پیامبران درخواست‌شان را رد می‌کنند، سپس نزد حضرت محمد مصطفی جمی‌آیند پیامبر جمی‌گویند: من برای شفاعت آماده ام سپس به حضور خداوند در زیر عرش به سجده می‌افتد و خداوند کلمات را به پیامبر جالهام می‌کند تا او را ستایش کند و پیامبر جبا آن کلمات، پروردگار را حمد و ستایش می‌کند سپس خداوند می‌فرماید: سرت را بلند کن و درخواست کن داده می‌شوی و شفاعت کن شفاعتت پذیرفته می‌شود و این همان مقام محمود است که همه اهل محشر او را به آن مقام می‌ستایند.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- مربی محترم دو آیه بالا را چند بار بخوان تا شنوندگان حفظ کنند.

۲- شرح را با آرامش بخوان و نکات لازم را توضیح ده.

۳- ایشان را به اوقات نماز آشنا کن و شیوۀ استنباط وقت‌های نماز را ازین آیه توضیح ده همانطور که امام مالک استنباط نموده‌اند.

۴- به ایشان توضیح ده: که فضیلت نماز صبح و نماز عصر ازین جهت است که فرشتگان در این دو نماز حاضر می‌شوند.

۵- ایشان را به نماز تهجد ترغیب کن زیرا که نماز تهجد بزرگترین وسیله برای حاصل‌نمودن رضای خداوند و قبول‌شدن دعاها است.