درس ۲۱: آیۀ خواندن خدایان باطل
قول الله تبارك وتعالى:
﴿قُلِ ٱدۡعُواْ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَمۡلِكُونَ مِثۡقَالَ ذَرَّةٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا لَهُمۡ فِيهِمَا مِن شِرۡكٖ وَمَا لَهُۥ مِنۡهُم مِّن ظَهِيرٖ٢٢ وَلَا تَنفَعُ ٱلشَّفَٰعَةُ عِندَهُۥٓ إِلَّا لِمَنۡ أَذِنَ لَهُۥۚ حَتَّىٰٓ إِذَا فُزِّعَ عَن قُلُوبِهِمۡ قَالُواْ مَاذَا قَالَ رَبُّكُمۡۖ قَالُواْ ٱلۡحَقَّۖ وَهُوَ ٱلۡعَلِيُّ ٱلۡكَبِيرُ٢٣﴾[سبأ: ۲۲-۲۳]. گفتۀ خدای بزرگ:
(۲۲) بگو: ای پیامبر! بخوانید آنان را که پنداشتید جز خدا مالک نیستند. وزن ذره‌ای در آسمان‌ها و نه زمین و نیست برایشان در آن‌ها شرکتی و نیست برای خداوند از ایشان پشتیبانی (۲۳) و نفع نمی‌رساند شفاعت نزد او، مگر برای آن کسی که اجازه داده برای او تا هنگامی که دور کرده شود از دل‌هایشان ترس، گویند: برای یکدیگر چه گفت: پروردگار شما، گویند: گفته است سخن حق را و اوست برتر و بزرگوار. شرح: قوله تعالی: ﴿قُلِ ٱدۡعُواْ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ﴾: خداوند در این آیه به پیامبر جدستور داده که برای مشرکان بگوید: بخوانید آن خدایان را که می‌پنداشتید که برای شما نفع و زیان می‌رسانند و یا این که در روز قیامت شفاعت شما را خواهند کرد. البته این دستور برای این نیست که خداوند پرستش بت‌ها را به ایشان اجازه داده باشد بلکه برای اینست که به ایشان بفهماند: که این خدایان مالک کمترین نفع و زیانی نیستند، لذا شایستگی پرستش را ندارند بعد خداوند، عدم لیاقت بت‌ها را برای پرستش بیان نموده می‌فرماید: ﴿لَا يَمۡلِكُونَ مِثۡقَالَ ذَرَّةٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِي ٱلۡأَرۡضِ﴾: یعنی این خدایان به اندازه وزن تخم مورچه‌ای در آسمان‌ها و زمین مالک نیستند، پس از کجا می‌خواهند که نیازهایشان را برآورده سازند، زیرا بتهایشان نه به طور مستقل و نه به طور شرکت با خداوند، مالک هیچ چیزی در جهان هستی نیستند و حتی در یک هزارم این جهان هم شرکت ندارند و خداوند می‌فرماید: ﴿وَمَا لَهُمۡ فِيهِمَا مِن شِرۡكٖ وَمَا لَهُۥ مِنۡهُم مِّن ظَهِيرٖ﴾: یعنی نیست هیچیک از بت‌ها و خدایان کمک کار و پشتیبان برای خدا تا این که واسطه شوند برای جلب نفع یا دفع ضرر از ایشان سپس خداوند امید شفاعت از بت‌ها را قطع می‌کند می‌فرماید: ﴿وَلَا تَنفَعُ ٱلشَّفَٰعَةُ عِندَهُ﴾: یعنی نفع نمی‌رساند شفاعت و عذرخواهی به درگاه خدا مگر شفاعت کسی که خداوند به او اجازه شفاعت داده باشد و همچنان خداوند از شخصی که مورد شفاعت قرار می‌گیرد راضی باشد و چنین چیزی در حق ایشان و بتهایشان وجود ندارد، زیرا خودشان و بتهایشان مورد لعنت و غضب خداوند‌اند، پس ایشان هرچه می‌خواهند از معبودان خود درخواست شفاعت کنند ولی هرگزچیزی دستگیرشان نخواهد شد، بعد خداوند می‌فرماید: ﴿حَتَّىٰٓ إِذَا فُزِّعَ عَن قُلُوبِهِمۡ﴾، چون خداوند اجازه شفاعت دهد در روز قیامت، ترس و وحشت شفاعتگران مأذون را فرا گیرد تا این که خداوند ترس را از قلب‌های‌شان دور می‌کند از یکدیگر می‌پرسند: که پروردگار ما در مورد شفاعت چه گفت؟ می‌گویند: خداوند سخن حق گفت، یعنی برای ما اجازه شفاعت داد و او برتر و بزرگ است.
راهنمائی‌هایی برای مربی:
۱- مربی محترم دو آیه بالا را چند بار بخوان تا این که شنوندگان حفظ کنند.
۲- شرح آیه را با دقت و آرامش کامل بخوان و نکات لازم را واضح ساز.
۳- به ایشان بفهمان: که شرک‌آوردن به خدا از وسوسه شیطان است و شرک گناهی است که بخشیده نمی‌شود.
۴- به ایشان بفهمان: که طلب حاجت از غیر خدا شرک است و هرچه غیر از خدا عبادت می‌شود نمی‌تواند برای عبادت‌کننده خود نفع رساند.
۵- به ایشان تذکر ده: که شفاعت به جز خداوند از کسی دیگر خواسته نمی‌شود و هرکه شفاعت را از غیر خدا بخواهد شرک آورده است و از حاجت خود محروم شده است.