درس ۳: آیۀ نرمی دل‌ها به جهت یاد خدا
قول الله تعالی:
﴿أَلَمۡ يَأۡنِ لِلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَن تَخۡشَعَ قُلُوبُهُمۡ لِذِكۡرِ ٱللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ ٱلۡحَقِّ وَلَا يَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلُ فَطَالَ عَلَيۡهِمُ ٱلۡأَمَدُ فَقَسَتۡ قُلُوبُهُمۡۖ وَكَثِيرٞ مِّنۡهُمۡ فَٰسِقُونَ١٦﴾[الحدید: ۱۶]. فرموده خداوند بزرگ:
(۱۶) آیا وقت آن نرسیده است که دلهاى مؤمنان در برابر ذکر خدا و آنچه از حق نازل شده است فروتن گردد؟ و مانند کسانى نباشند که پیش از این به آنها کتاب داده شد و پس از زمانى طولانى که بر آنها گذشت قلبهایشان سخت شد و بیشترشان فاسق شدند. شرح: فرموده خدای تعالی: ﴿أَلَمۡ يَأۡنِ﴾: آیا زمان آن فرا نرسیده تا آنانی که در مزاح و شوخی زیاده‌روی کرده و وقت صرف کرده‌اند ﴿أَن تَخۡشَعَ قُلُوبُهُمۡ لِذِكۡرِ ٱللَّهِ﴾که دل‌های‌شان با یاد خدا نرم شده و اطمینان گیرد و به وعده و وعید خداوندی فروتنی و آرامش پذیرد. ﴿وَمَا نَزَلَ مِنَ ٱلۡحَقِّ وَلَا يَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلُ﴾: یعنی به آنچه از وعد و وعیدیکه که در قرآنکریم نازل شده توجه کنند و مانند یهود و نصارا از ذکر خدا روگردان نباشند. و فرموده‌اش: ﴿فَقَسَتۡ قُلُوبُهُمۡۖ﴾و در نتیجۀ ترک موعظه و ارشاد دل‌های‌شان سخت شده و زنگ گرفت و بسیاری آنها فاسق شده و از اطاعت و فرمان، باری تعالی بیرون گشتند، پس واجبات دینی خود را ترک نموده و محرمات را حلال دانستند که از چنین کاری به خدا پناه می‌بریم و این حقایق را خداوند تعالی در قرآنکریم یاد می‌کند تا مردان و زنان مؤمن را از غفلت و دوری از شنیدن موعظه علما و افراط در شوخی و مزاح و مشغول‌شدن به سرگرمی‌ها و بازی‌های بیهوده برحذر دارد، زیرا چنین کردارهاست که سبب قساوت قلب‌ها گردیده و انسان را به طرف گناهان کبیره سوق می‌دهد و در لجن‌زار زشتی‌ها و رذائل غوطه‌ور می‌گرداند.
راهنمائی‌هایی برای مربی:
۱- آیت مبارکه را به ترتیل بخوان و تکرار کن تا بیشتر شنوندگان آن را حفظ نمایند.
۲- شرح را جمله جمله بخوان و آنچه را که بر شنونده‌ها واضح نشده واضح نما.
۳- ایشان را به فروتنی تشویق کن و آگاه‌شان گردان: که فروتنی و خشوع از راه ذکر او تعالی و خواندن قرآنکریم و شنیدن موعظه‌های دینی و حضور در مجالس علما به دست می‌آید.
۴- آنان را از ناآگاهی و بازیچه‌ها و سرگرمی‌های ناپسند برحذر دار تا سبب غفلت‌شان از ذکر خدا نگردد، و آنها را از وعدۀ خداوند برای دوستانش به جنت و نعمت‌های همیشگی آن و وعید او به دشمنانش به آتش دوزخ و عذاب دردناک آگاه گردان.
۵- آنها را از نافرمان خداوند و رسولش برحذر دار که اگر از آن باز نیابند، مانند امت‌های گذشته از اهل کتاب، به عذاب الهی گرفتار و هلاک خواهند شد.