درس های روزانه

درس ۲۶: حدیث هنگام عصر الحمد لله بگوید

قول النبي ج: إِذَا عَطَسَ أَحَدُكُمْ فَلْيَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَلْيَرُدَّ عَلَيْهِ مَنْ حَوْلَهُ يَرْحَمُكَ اللَّهُ. وَلْيَرُدَّ عَلَيْهِمْ يَهْدِيكُمُ اللَّهُ وَيُصْلِحُ بَالَكُمْ. پیامبر ÷می‌فرمایند: هرگاه یکی از شما عطسه زند پس باید «الْحَمْدُ لِلَّهِ» بگوید و کسانی که در اطرافش هستند در جواب او «يَرْحَمُكَ اللَّهُ» بگویند باز او در پاسخ «يَهْدِيكُمُ اللَّهُ وَيُصْلِحُ بَالَكُمْ» بگوید. (صحیح ابن ماجه)

شرح: فرمودۀ پیامبر ÷: «إِذَا عَطَسَ أَحَدُكُمْ» عطسه عبارت از بیرون‌شدن هوا است به شدت از بینی که از آن آوازی شنیده می‌شود و در محاورۀ اعراب، عطس – یعطس – عطاساً گفته می‌شود که هوا به شدت از بینی شخص همراه آواز بیرون شود و هرگاه مسلمان عطسه زند بر وی لازم است که خدای را ستایش کند و الحمد لله بگوید و اگر کسی از مسلمانان همراهش بود، لازم است «يَرْحَمُكَ اللَّهُ» بگوید یعنی خدا بر تو رحم کند. این دعای رحمت از مقتضیات محبت و دوستی مسلمین است و باید آن طرف نیز این دعا را پاسخ دهد و بگوید: «يَهْدِيك اللَّهُ وَيُصْلِحُ بَالَك» «یعنی خدا تو را هدایت کرده و حالت را اصلاح کند». در صورتی که یک نفر باشد و اگر بیشتر بودند «يَهْدِيكُمُ اللَّهُ وَيُصْلِحُ بَالَكُمْ» به صیغۀ جمع بگوید و این عبارت از بهترین دعاها است، زیرا در آن طلب هدایت برای مسلمان و اصلاح حال آن‌ها و شامل سعادت دنیا و آخرت است، چون سعادت کامل آنست: که انسان در دنیا و آخرت سعادتمند باشد و در حدیث آمده است که هرگاه بار دوم تا سوم عطسه تکرار شود جواب بگوید و در مرتبۀ چهار لازم نیست زیرا این تکرار عطسه به علت زکام خواهد بود.

راهنمائی برای مربی:

۱- عبارت حدیث را به خوبی بخوان و تکرار کن: شنوندگان هم تکرار و حفظ کنند.

۲- در هنگام عطسه «الْحَمْدُ لِلَّهِ» گفتن و جواب آن را به «یرْحَمُك اللَّهُ» بازگفتن سنت و از مظاهر اسلام می‌باشد.

۳- چون در جواب الحمد لله – «یرْحَمُك اللَّهُ» گفت، عطسه‌زننده در جوابش «یهْدِیك اللَّهُ وَیصْلِحُ بَالَك» یا «یغفر الله لي ولك وهو الغفور الرحیم» بگوید.

۴- به ایشان بیاموز: که جواب عطسه به عبارت «يَرْحَمُكَ اللَّهُ» بدبینی را از وی دور می‌گرداند.

۵- به ایشان بفهمان: که این آداب به جز در مکتب اسلام دیده نمی‌شود باید خدای را بر نعمت اسلام شکر بگوئیم و به این مزایا افتخار کرده و بدان عمل کنیم و سیاه و سفید را بر آن دعوت کنیم.