درس های روزانه

درس ۲۲: حدیث مسلمانان هنگام ملاقات مصافحه کنند

عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ: قُلْنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ أَيَنْحَنِى بَعْضُنَا لِبَعْضٍ. قَالَ: لاَ. قُلْنَا أَيُعَانِقُ بَعْضُنَا بَعْضًا. قَالَ: لاَ وَلَكِنْ تَصَافَحُوا.

وَعَنْ الْبَرَآء قَالَ: قَالَ رَسُولَ اللَّهِ ج: مَا مِنْ مُسْلِمَيْنِ يَلْتَقِيَانِ فَيَتَصَافَحَانِ إِلاَّ غُفِرَ لَهُمَا قَبْلَ أَنْ يَتَفَرَّقَا. از انس سروایت است که گفت: گفتیم: ای رسول خدا! آیا بعضی از ما بر بعضی دیگر سر خم کند، فرمود: نه خیر. گفتیم: بعضی از ما با بعضی دیگر دست به گردن کند، فرمودند: نه خیر، ولی مصافحه کنید.

و از براء سروایت است که گفت: رسول خدا جفرمودند: نیستند دو مسلمان که در هنگام ملاقات مصافحه می‌کنند، مگر این که گناهان‌شان پیش از این که جدا شوند بخشیده می‌شود. (ابن ماجه)

شرح: سؤال از پیامبرج: «أَيَنْحَنِى بَعْضُنَا لِبَعْضٍ» یعنی آیا جواز دارد که مسلمان در هنگام ملاقات با مسلمان دیگر برای احترام به وی سر خود را خم کند؟ پیامبر جبه این سؤال جواب منع داد و فرمود: نه خیر.

انحناء: عبارت از این است که شخص سر خود را با بعضی از بدنش مانند رکوع خم کند، و این گفته پیامبرج: «أَيُعَانِقُ بَعْضُنَا بَعْضًا» آیا بعضی از ما با بعضی دیگر دست به گردن کند؟ پس جواب دادند: نه خیر، عدۀ با عدۀ دست به گردن نکنند. سپس آن‌ها را به کار بهتری راهنمائی کرده و فرمود: «تَصَافَحُوا» باهم مصافحه کنید. مصافحه: نهادن کف دست به کف دست طرف است.

این فرمودۀ پیامبر ج: «مَا مِنْ مُسْلِمَيْنِ يَلْتَقِيَانِ» یعنی دو مسلمان نیستند که باهم دیدار و مصافحه کنند و دستش را به دست دیگری بگذارد «إِلاَّ غُفِرَ لَهُمَا» یعنی برای پاداش مصافحۀ‌شان گناهان آن‌ها بخشیده می‌شود پیش از آن که از هم جدا شوند.

راهنمائی برای مربی:

۱- هردو حدیث را جدا جدا بخوان تا آن‌ها را حفظ کنند.

۲- شرح مطالب را جمله جمله بخوان و معانی پوشیده را واضح گردان تا دانسته شود.

۳- به ایشان بگو: وقتی که سر خم‌کردن ممنوع باشد رکوع و سجود به صورت اولی ممنوع است.

۴- به آن‌ها بفهمان: که معانقه کراهیت دارد، مگر این که بعد از سفر طولانی یا جدائی به اندازۀ سه روز باشد ولی بازهم ترک آن بهتر است، زیرا مصافحه کفایت می‌کند.

۵- به ایشان بگو:که مغفرت گناهان به فضل خداوند است تا گفته نشود: که به مجرد مصافحه، گناهان بخشیده می‌شود و ظاهر حدیث دلالت می‌کند که مغفرت شامل گناهان صغیره و کبیره را می‌شود به خصوص که با توبۀ صادقه، همراه باشد.