درس های روزانه

درس ۱۰: حدیث هر پیامبر جانشین و همراز دارد

قول النبي ج: مَا بُعِثَ مِنْ نَبِىٍّ وَلاَ اسْتُخْلِفَ مِنْ خَلِيفَةٍ إِلاَّ كَانَتْ لَهُ بِطَانَتَانِ بِطَانَةٌ تَأْمُرُهُ بِالْخَيْرِ وَتَحُضُّهُ عَلَيْهِ وَبِطَانَةٌ تَأْمُرُهُ بِالشَّرِّ وَتَحُضُّهُ عَلَيْهِ وَالْمَعْصُومُ مَنْ عَصَمَ اللَّهُ. گفته پیامبر ج: هر پیامبری که مبعوث می‌شود و هر خلیفه‌ای که جانشین می‌گردد دو دوست و همراز دارد دوست و همرازی که او را به خیر امر می‌کند و به خیر وادار می‌کند و دوست و همرازی که او را به شر و فساد امر می‌کند و به شر وادارش می‌کند و معصوم کسی است که خداوند او را حفظ کرده است. (رواه البخاری)

شرح: قوله ج: «مَا بُعِثَ مِنْ نَبِىٍّ وَلاَ اسْتُخْلِفَ مِنْ خَلِيفَةٍ إِلاَّ كَانَتْ لَهُ بِطَانَتَانِ».

این حدیث صحیح پیغمبر مشتمل بر نصیحتی گرانمایه است برای خلفاء و امراء امت اسلامی که آنان را از دوست و همراز فاسد و گمراه‌کننده که به جز فساد و تخریب قصدی دیگری ندارند برحذر می‌دارد.

پس کسی که به آن پی برد و بداند چگونه مکر آن را دفع کند نجات می‌یابد و کسی که زیرکی نداشته و به مکر او اطلاع پیدا نکند او را فاسد و هلاک می‌کند. هرگاه دو دوست صالح و فاسد وجود داشته باشد پس پذیرفته نیست، معذرت کسی که آراء فاسد را اختیار نموده و آراء خوب را ترک می‌کند. خصوصاً که حدیث فوق توضیح می‌دهد: که دوست خوب دستور به کار خیر داده و وادار به آن می‌کند و دوست فاسد دستور به کار زشت داده و انسان را به انجام آن وادار می‌سازد.

قوله ج: «وَالْمَعْصُومُ مَنْ عَصَمَ اللَّهُ»: یعنی معصوم کسی است که خداوند او را از شر دوست فاسد حفظ نماید و کسی که از خداوند عصمت بطلبد و راه و اسباب آن را اختیار کند خداوند او را در عصمت خود نگهمیدارد. ازینجاست که بر آراء و توجیهات دوستان فاسد اعتماد نمی‌شود.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- حدیث را چند مرتبه بخوان تا شنوندگان آن را حفظ کنند.

۲- شرح را جمله بعد از جمله دیگری بخوان و آنچه لازم به توضیح است واضح کن.

۳- به ایشان تذکر ده: که صالحین را به عنوان دوست و همراز انتخاب کند چون دوستی با نیکوکاران انسان را از هر کار بدی نگه می‌دارد و ایشان را از همنشینان بد برحذر دار که در ایشان هیچ خیری وجود ندارد.

۴- آن‌ها را تعلیم ده: که حفاظت خداوند انسان را وابسته به دوستی بنده است با خدا که به او ایمان داشته یا از او بترسد. پس کسی که ایمان آورد و تقوی گزیند خداوند او را در پناه عصمت خود نگه می‌دارد.

۵- آن‌ها را نصیحت کن: که اهل شر بر اهل خیر رحم نمی‌کنند، پس لازم است که از آن‌ها دوری نموده و اعتماد به آن‌ها نکند.