درس های روزانه

درس ۲۵: آیۀ اطاعت خدا، رسول و اولیاء امور

قول الله ﻷ:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنكُمۡۖ فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِي شَيۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا٥٩﴾[النساء: ۵٩]. گفته خداوند بزرگ:

(۵٩) ای آنان که ایمان آوردید! فرمانبرید خدا و رسول خدا را و اولیاء امر را «کارداران» از شما. پس اگر در چیزی باهم ستیزه کردید بازگردانیدش به خدا و رسولش، اگر هستید ایمان‌آورنده به خدا و روز آخر این بهتر است و نیکوتر در فرجام. شرح: فرمودۀ خدای بزرگ: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ﴾این ندای خداوند است که بندگان مؤمن خود را به عنوان ایمان مورد خطاب قرار می‌دهد زیرا بندۀ مؤمن است که می‌تواند به وظایف زندگی روحی خود قیام کند و به معراج روحانیت ارتقاء یابد اما غیر مؤمن چون روحاً مرده است توانائی به زبان آوردن کلمه لا اله الا الله را ندارد تا چه رسد به دیگر تکالیف شرعی از نماز، زکات و جهاد. فرمودۀ خداوند: ﴿أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ﴾: خدا و رسول را فرمان برید» این فرمانبرداری عبارت از به کاربستن امر و ترک نهی است در اموری که واجب یا حرام است اما آنچه مستحب یا مکروه است فرمانبرداری در آن بهتر است و اگر فرمانبرداری نکرد در آن گناهی نیست به شرطی که به منظور سرپیچی از فرمان خدا و پیامبر جنباشد. فرموده خداوند بزرگ: ﴿وَأُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنكُمۡۖ﴾: یعنی فرماندهان خود را که مسلمان باشند فرمان برید به شرط این که به کارهای معروف امر کرده و از امور منکر بازدارند. همچنین اگر به کار مباحی امر می‌کردند یا از منکری نهی می‌کردند که در آن برای مسلمانان منفعتی باشد اطاعت از ایشان واجب است. ولی به ترک واجب یا فعل حرام از ایشان فرمانبرداری نشود، زیرا پیامبر جمی‌فرماید: «همانا فرمانبرداری در کار معروف است» و نیز می‌فرماید: «لا طَاعَةَ لِمَخْلُوقٍ فِي مَعْصِيَةِ الْخَالِقِ»: فرمانبرداری از مخلوق که به نافرمانی خالق بیانجامد جواز ندارد. فرمودۀ خداوند: ﴿فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِي شَيۡءٖ﴾«اگر در چیزی اختلاف کردید» ﴿فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ﴾: یعنی آن را به کتاب خدا و حدیث پیامبر پیش کنید که در این‌ها اختلاف حل می‌گردد، فرمودۀ خداوند: ﴿إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ﴾: زیرا کسی که به خدا و روز قیامت ایمان دارد مستعد پذیرفتن امر خدا و توجه به سوی خداوند است. فرمودۀ خداوند: ﴿ذَٰلِكَ خَيۡرٞ﴾: این کار برای شما بهتر است، یعنی بازگشت به امر خدا و رسول در دنیا و آخرت به مفاد شما است. ﴿وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا﴾: یعنی بازگشت به فرمان خدا و رسول در فرجام برای شما بهتر است ازین که باز نگردید.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- آیت را بخوان و تکرار کن تا شنوندگان به خوبی آن را حفظ کنند.

۲- شرح را بخوان و به هر جمله آن توقف کن و معنی آن را شرح ده تا شنوندگان معنی آن را بفهمند.

۳- آن‌ها را به وجوب اطاعت از دستورات خدا و رسول در حالت آسانی و سختی آگاه کن، همچنین اطاعت از حاکم مسلمان در آنچه که منعی از طرف خدا و رسول نباشد واجب است.

۴- به آن‌ها بیاموز: که اگر مسلمانان در حکم چیزی اختلاف داشتند واجب است که به کتاب خدا و سنت پیامبر جمراجعه‌کنند، تا آن حکم را بدانند و بدان گردن نهاده تسلیم شوند زیرا ایمانی که به خدا و پیامبر دارند ایشان را به این کار فرا خوانده و بر آن وادار می‌سازد. و عاقبت این کار در دنیا و آخرت برایشان خیر است چه در دنیا در صف واحدی قرار گرفته و وحدت کلمۀ‌شان حفظ می‌شود و در امر آخرت نیز به فرمانبرداری خدا و پیامبرش ثواب می‌بینند.