درس های روزانه

درس ۱: آیۀ اطاعت از خدا و رسول و امیران

قوله تعالی:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنكُمۡۖ فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِي شَيۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا٥٩﴾[النساء: ۵٩]. فرمودۀ خداوند بزرگ:

(فرمانبرید خدا و رسول را و اولیاء امر را «فرماندهان»، و اگر در چیزی باهم ستیزه کردید، پس به خدا و رسولش بازگردانید اگر هستید ایمان‌آورنده به خدا و روز آخرت. این بهتر است و نیکوتر در فرجام. شرح: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ﴾: ای مؤمنان! یعنی ای کسانی که به خدا و رسولش ایمان دارید خداوند می‌فرماید: ﴿أَطِيعُواْ ٱللَّهَ﴾فرمانبرید خدا را، در آنچه شما را فرمان می‌دهد یا از چیزی نهی می‌کند و نیز فرمان برید از رسولش در آنچه شما را امر می‌کند یا از چیزی بازمی‌دارد، زیرا پیامبر امر نمی‌کند، مگر به فرمان خدا و نهی نمی‌کند. مگر آنچه را خدا نهی کرده است. می‌فرماید: ﴿وَأُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنكُمۡۖ﴾: و فرمانبرید فرماندهان را از خود شما، فرماندهان عبارت از علما و امیران هستند وقید منکم، یعنی از خود شما مسلمانان باشند که حاکم کافر از آن بیرون می‌شود که فرمان‌بردن ازو به اختیار جایز نیست، مگر که از روی مجبوری باشد. و فرمانبرداری از غیر خدا و رسول مشروط به آن است که در آن گناه و معصیت نباشد و به نافرمانی خدا و رسول گرفتار نشود، زیرا اطاعت از مخلوق در حالی که معصیت خالق بود جایز نیست. بلکه اطاعت در کارهای معروف است. می‌فرماید: ﴿فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ﴾: اگر اختلاف کردید این خطاب عام است، شامل امیران، علماء و تمام افراد امت اسلامی می‌شود. خداوند ما را راهنمائی می‌کند که اگر در چیزی اختلاف پیدا کردید در جواز، منع، نفع و زیان چیزی نزاع کردید واجب است که آن را به سوی کتاب خدا و سنت پیامبر رد کنید و به این کار، خلاف و نزاع شما که سبب سستی و تباهی است از میان می‌رود. می‌فرماید: ﴿إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ﴾: اگر ایمان دارید به خدا و روز آخرت یعنی چیزی که در آن اختلاف دارید به سوی خدا و پیامبر رد کنید، چون ایمان به خدا و روز آخرت لازم دارد که به حکم خدا و پیامبر تسلیم باشید و آن را قبول کنید. می‌فرماید: ﴿ذَٰلِكَ﴾یعنی بازگرداندن چیزی که در باره‌اش نزاع دارید ﴿خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا﴾: برای شما بهترست و نیکوتر در انجام که نزاع شما را از میان برده و در آینده سبب اتفاق و اتحاد شما می‌گردد.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- آیت کریمه را به طور واضح تلاوت کن تا شنوندگان آن را حفظ کنند.

۲- شرح را جمله جمله بخوان و آنچه را لازم دارد توضیح ده.

۳- ایشان را از وجیبۀ اطاعت از خدا و رسول و امیر مسلمین آگاه کن.

۴- به ایشان بگو: که اطاعت از امیر در کارهای معروف است نه در کارهای منکر، و منکر آن است که از طرف خدا یا پیامبر حرام شده باشد.

۵- به ایشان بفهمان: که بر مسلمانان واجب است که اگر در چیزی اختلاف کردند و هرکدام خود را حقدار می‌دانست آن را نزد حاکم مسلمان رفع کنند تا نزاع‌شان را قطع کند و محبت و برادری اسلامی و فضیلت تقوی از میان نرود.