درس های روزانه

درس ۲۲: حدیث صدقه از بهترین مال

قول النبي جعَنْ عَوْفِ بْنِ مَالِكٍ الأَشْجَعِىِّ إذ قَالَ: خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ -ج- وَقَدْ عَلَّقَ رَجُلٌ قِنَاءً أَوْ قِنْوًا وَبِيَدِهِ عَصًا فَجَعَلَ يَطْعَنُ يُدَقْدِقُ فِى الْقِنْوِ وَيَقُولُ: لَوْ شَاءَ رَبُّ هَذِهِ الصَّدَقَةِ تَصَدَّقَ بِأَطْيَبَ مِنْهَا إِنَّ رَبَّ هَذِهِ الصَّدَقَةِ يَأْكُلُ الْحَشَفَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ. فرمودۀ رسول الله ج: در روایت عوف بن مالک: که بیرون شدند رسول خدا در حالی که مردی چند خوشه یا یک خوشه از خرما را آویزان کرده بود و به دست رسول الله جعصای بود که شروع کردند با عصا به خوشه‌ها می‌زدند و می‌کوبیدند و می‌فرمودند: اگر صاحب این صدقه می‌خواست بهتر ازین را صدقه می‌داد، همانا صاحب این صدقه روز قیامت می‌خورد خرمای پست را. (حسن صحیح، ابی داود)

شرح: گفتۀ عوف بن مالک س: رسول الله جاز منزل به سوی مسجد بیرون شدند در حالی که یکی از مسلمانان بر ریسمانی بین دو ستون از ستون‌های مسجد نبوی خوشه‌های خرما را جهت صدقه آویخته بود. و گفته‌اش: بیده عصا: یعنی در دست رسول الله جعصای بود فجعل یطعن: که با آن به خوشه‌ها زده فرمودند: اگر صاحب این صدقه می‌خواست خرمای بهتری را صدقه می‌داد زیرا مالک خرماهای بهتر و عالی‌تری بود، مگر بخل او را ازین خیر مانع شد. و گفته‌اش: «ان رب هذه الصدقة یأکل الحشف یوم القیامة»: و حشف نوعی از خرمای پست و بی‌ارزش است، و این از قبیل پاداش در مقابل عمل است که اگر خرماهای پاکیزه و سره‌تری را صدقه می‌نمود پاداش خوبی داده می‌شد، چون از خرمای پست صدقه داد پاداش او هم پست و بی‌ارزش قرار گرفت.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- حدیث را بخوان و تکرار کن تا شنونده‌ها آن را حفظ نمایند.

۲- شرح را بخوان و آنچه محتاج تفسیر باشد بیان کن.

۳- برایشان بلندی ادب محمدی ج را تذکر بده آنجا که از صدقه بی‌ارزش عیب گرفته صاحب صدقه را مورد ملامت و سرزنش قرار ندادند.

۴- برایشان تذکر بده که پاداش آخرت از جنس عمل دنیا می‌باشد ﴿مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ عَشۡرُ أَمۡثَالِهَاۖ وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَلَا يُجۡزَىٰٓ إِلَّا مِثۡلَهَا وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ١٦٠﴾[الأنعام: ۱۶۰]. «هرکه یک نیکی انجام دهد برای او ده چند آن پاداش داده می‌شود و هرکه بدی انجام دهد برایش مثل آن سزا داده می‌شود».

۵- برایشان از بخل تذکر بده زیرا بخل صاحب صدقه را وادار به صدقه‌ی بی‌ارزش نمود، تا در رهایی از بخل بکوشند که علاج آن همانا افزودن در صدقات است.

۶- آن‌ها را به فضیلت صحابه آگاه کن که خوشه‌های خرما ره مسجد آورده و می‌آویختند تا محتاجان استفاده نمایند بدون این که بر کسی به صدقه خود منت گذارند.