درس ۱۳: آیۀ از ثمرات خرما و انگور استفاده می‌کنید
قول الله تبارک وتعالی:
﴿وَمِن ثَمَرَٰتِ ٱلنَّخِيلِ وَٱلۡأَعۡنَٰبِ تَتَّخِذُونَ مِنۡهُ سَكَرٗا وَرِزۡقًا حَسَنًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ٦٧﴾[النحل: ۶٧]. فرمودۀ خداوند متعال:
(۶٧) و از محصولات درختان خرما و انگور، گاهی شراب مست‌کننده می‌گیرید و گاهی رزق پاک و نیکو به دست می‌آورید. بی‌گمان در این امر نشانه‌ی آشکاری برای خردمندان وجود دارد. شرح: فرمودۀ خداوند: ﴿وَمِن ثَمَرَٰتِ ٱلنَّخِيلِ وَٱلۡأَعۡنَٰبِ﴾یعنی از انگور و خرما شراب مست‌کننده می‌سازید، نزول این آیت که دلالت بر امتنان و منت‌گذاری دارد، پیش از حرمت شراب فرمودۀ خداوند: ﴿وَرِزۡقًا حَسَنًا﴾رزق نیکو و آن عبارت از کشمش، خرما، سرکه، شیرۀ که از شهد نخل به دست می‌آید و از خرمای تازه تولید می‌شود، این‌ها از روزی نیکو، پاکیزه و مفید برای انسانست که حیات او را حفظ می‌کند، زیرا در این‌ها موادی وجود دارد که برای تغذیۀ انسان ضروری است، پس ستایش و منت برای خداوند است. اما خمر (شراب) حرمت قطعی دارد و کسی وی را بیاشامد بر او حد شرعی که هشتاد شلاق است جاری می‌شود، شراب تنها از انگور و خرما درست نمی‌شود، بلکه از انگور، خرما و غیر آن‌ها درست می‌شود و سیدنا عمر ابن الخطاب سمی‌گوید: ای مردم! خداوند شراب را حرام کرده است و آن از پنج چیز است: انگور، خرما، عسل، گندم، جو ولی علماء اجماع کرده‌اند که هر مست‌کنندۀ حرام است.
و فرمودۀ خداوند: ﴿إِنَّ فِي ذَٰلِكَ﴾یعنی در آنچه ذکر شد نشانه‌ائی است بر قدرت و علم و حکمت ما و این نشانه‌ها است که موجب یکتاپرستی می‌شود و این حقایق را دانشمندان و اهل خرد از انسان‌ها درک می‌کنند.
راهنمائی برای مربی:
۱- آیت شریفه را بخوان تا بدانی که شنوندگان آن را حفظ کرده‌اند.
۲- شرح مطالب را جمله جمله بخوان و مطالب پوشیدۀ آن را بیان کن تا دانسته شود.
۳- به ایشان تذکر ده: که نعمت‌های خداوند را یاد کنند و خداوند را بر آن‌ها شکر بگویند تا مستحق مزید نعمت‌های الهی شوند.
۴- به ایشان تذکر ده: که شراب به اجماع امت حرام است، اگرچه درین آیت از حرمت شراب به صورت خبر ذکر شده است، ولی حرمت قطعی آن در آیه سورۀ مائده که مؤخر است ثابت شده.
۵- به آن‌ها تذکر ده: که هر مست‌کنندۀ کم باشد یا زیاد حرام است و حرمت مواد مست‌کننده‌ای که در زمان ما پدید آمده شدیدتر است، زیرا اثر آن از شراب‌های اصلی بیشتر است.