درس های روزانه

درس ۲۲: حدیث کسی نگوید که من از یونس بن متی بهترم

قوله ج: «لاَ يَقُولَنَّ أَحَدُكُمْ إِنِّى خَيْرٌ مِنْ يُونُسَ بْنِ مَتَّى» وَمرةً أخرى قال عليه السلام: «مَا يَنْبَغِى لِعَبْدٍ أَنْ يَقُولَ إِنِّى خَيْرٌ مِنْ يُونُسَ بْنِ مَتَّى» پیامبر ÷می‌فرماید: هرگز یکی از شما نگوید: که من از یونس بن متی بهتر هستم. و بار دیگر فرمود: برای هیچ بندۀ مناسب نیست این که بگوید: من از یونس بن متی بهتر هستم. (رواه البخاری)

شرح: فرمودۀ رسول الله ج: «لاَ يَقُولَنَّ أَحَدُكُمْ إِنِّى خَيْرٌ مِنْ يُونُسَ بْنِ مَتَّى»: هرگز یکی از شما نگوید که من از یونس بن متی بهتر هستم. پیامبر جاصحاب خود را از فضیلت‌دادن‌شان بر یونس بن متی منع می‌کند و یونس ÷را از این سبب از میان پیامبران نام می‌برد که چون او بر اذیت و آزار قوم و اصرار آن‌ها بر کفر صبر، نکرده و از نزدشان فرار و آن‌ها را ترک کرد. خداوند نیز او را به مصیبتی که در کتاب خود از آن قصه می‌کند، گرفتار گردانید و باز به سبب تسبیح مبارک که می‌گفت: ﴿لَّآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنتَ سُبۡحَٰنَكَ إِنِّي كُنتُ مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ﴾«یعنی خدایا سزاوار عبادت و پرستش نیست مگر تو به پاکی یاد می‌کنم، همانا هستم از ستمکاران». از آن بلا نجات پیدا کرد، چون به سوی قوم خود بازگشت دید: که همه ایمان آورده‌اند و خداوند آن‌ها را تا آخر عمرشان به زندگانی دنیا بهره‌مند ساخت و به عذاب عمومی گرفتار نساخت، زیرا آنان به خداوند تسلیم شده و ایمان آوردند و نیکوکاری کردند و نیز می‌فرماید: «مَا يَنْبَغِى لِعَبْدٍ أَنْ يَقُولَ إِنِّى خَيْرٌ مِنْ يُونُسَ بْنِ مَتَّى»: برای هیچ بنده مناسب نیست این که بگوید: «من از یونس بن متی بهتر هستم». در اینجا هم آنحضرت جاز فضیلت‌دادن‌شان بر یونس ÷منع کرده است، گرچه مطلقاً بر پیامبران فضیلت دارد ولی این گفته به خاطر تواضع و خلق عظیم آن حضرت ج می‌باشد. و ازین سبب یونس ÷را ذکر می‌کند که صحابه از عدم صبر یونس بر اذیت قوم خود و فرار از نزدشان آگاه بودند و امکان داشت که می‌گفتند: پیامبر ما نسبت به یونس ÷دارای صبر و تحمل بیشتریست. در حالی که این سخن با ادبی که شایسته است که در مقابل خدا و پیامبرانش مراعات شود منافات دارد.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- هردو حدیث را بخوان و تکرار کن تا شنوندگان حفظ نمایند.

۲- شرح را قرائت کن و آنچه را توضیح می‌خواهد تفسیر کن.

۳- ایشان را از حسن ادب محمد ج آگاه کن: که برای هیچکس اجازه نمی‌دهد که او را بر یونس ÷فضیلت دهد.

۴- به ایشان بفهمان: که فضیلت‌دادن بعضی از علماء بر بعضی دیگر، ترک ادب و سبب سلب اعتماد مردم از علما و بی‌اعتمادی به ارشاد و تبلیغ آن‌هاست.

۵- آن‌ها را از اهمیت دعای یونس ÷باخبر کن: که برای گشایش و رفع مشکلات بسیار مجرب است. ﴿لَّآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنتَ سُبۡحَٰنَكَ إِنِّي كُنتُ مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ﴾

۶- آنان را از وجیبۀ نگاهداشتن ادب در مقابل خداوند، پیامبران، و بندگان نیکوکار او تعالی آگاه کن: که خداوند را طوری یاد نکنند که با جلال و کمال او خللی وارد شود. و نیز در بارۀ پیامبران چیزی نگویند که از مرتبه و کمال‌شان بکاهد و همچنین در بارۀ علما و مبلغین اسائۀ ادب نکنند، زیرا در چنین رویه‌های شر و فساد نهفته است.