درس ۲۸: حدیث امر پیامبر جبه هفت چیز
قوله عليه السلام فِي رواية البخاري عن براء بن عازب سقال: أَمَرَنَا بِسَبْعٍ: بِعِيَادَةِ الْمَرِيضِ، وَاتِّبَاعِ الْجَنَائِزِ، وَتَشْمِيتِ الْعَاطِسِ، وَعون الضعيف، وَنَصْرِ الْمَظْلُومِ، وَإفْشَاء السَّلاَمِ، وَإِبْرَارِ الْمُقْسِمِ. بخاری از براء پسر عازب روایت می‌کند که گفت: رسول خدا ما را به هفت چیز امر کردند دیدار از بیمارها، پیروی از جنازه‌ها جواب‌گفتن عطسه‌زننده، همکاری با مردم ضعیف و یاری‌دادن مظلوم، سلام‌گفتن بر هر مسلمان و خلاص‌کردن سوگند خورنده. شرح: قوله «أَمَرَنَا رسول اللّه –ج- بِسَبْعٍ»: سخن براء بن عازب سکه می‌گوید: ما را رسول خدا ج به هفت چیز امر کردند یعنی به هفت خصلت امر کردند، که آن‌ها عبارت‌اند از: ۱- عیادت مریض: یعنی رفتن به پرسش مریض در روزهای بیماری‌اش، فرق نمی‌کند که این دیدار در خانه باشد یا در بیمارستان، و مستحب آن است که بعد از سه روز بیماری انجام شود و این طور برای او دعا کند: «اللَّهُمَّ رَبَّ النَّاسِ أَذْهِبِ الْبَاسَ، اشْفِهِ وَأَنْتَ الشَّافِى، لاَ شِفَاءَ إِلاَّ شِفَاؤُكَ، شِفَاءً لاَ يُغَادِرُ سَقَمًا» «ای خدا و ای پروردگار مردم، دور گردان سختی را و شفا عنایت کن که شفادهنده توئی شفای نیست مگر از طرف تو، شفای بده که همراه آن بیماری نماند» یا دست خود را بر پیشانی بیمار گذاشته و هفت مرتبه این دعا را بخواند: «أَسْأَلُ اللَّهَ الْعَظِيمَ رَبَّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ أَنْ يَشْفِيَكَ»: «از خداوند بزرگ پرورگار عرش عظیم خواستارم تا تو را شفا دهد». ۲- «اتِّبَاعِ الْجَنَائِزِ»: پیروی از جنازه‌ها یعنی همراه مرده به گورستان برود و در هنگام دفن برایش آمرزش طلب کند. ۳- «تَشْمِيتِ الْعَاطِسِ»: «جواب عطسه‌زننده را گفتن» یعنی دورساختن بدی از وی به گفتن: «يَرْحَمك اللّه» «خدا بر تو رحم کند» و باز عطسه‌کننده اینطور جواب دهد: «يغفر الله لي ولك» «خداوند هردوی ما را ببخشاید» یا به این عبارت دعا کند: «يَهْدِيكَ اللَّهُ وَيُصْلِحُ بَالَكَ» «خدا تو را هدایت کند و حالت را اصلاح کند» ۴- «عون الضعيف»: کمک به ناتوان به آنچه ستم را از وی دور کند و اگر حقی ازو گرفته شده است به وی بازگرداند. ۵- «وَنَصْرِ الْمَظْلُومِ»: یاری‌دادن ستم دیده، تا از ستم نجات یافته و به حق خود برسد. ۶- «وَإفْشَاء السَّلاَمِ»: (بر همه سلام گفتن) یعنی بر هر مسلمانی سلام کند، و هرکه از کنارش رد می‌شود بگوید: السلام علیکم، سواره بر پیاده و ایستاده بر نشسته سلام بگوید، کسی که بر او سلام گفته شده است این طور جواب بگوید: السلام علیکم ورحمه الله وبرکاته، لیکن بر زن بیگانه سلام نگوید. ٧- «وَإِبْرَارِ الْمُقْسِمِ»: (خلاص‌کردن قسم خورنده) ینی اگر مسلمانی برای برادر مسلمان خود سوگند خورد که فلان کار را می‌کند یا نمی‌کند، بر آن برادر واجب است که سوگند او را راست کند و او را حانث و گنهکار نسازد، زیرا در صورت مخالفت، اذیت و ضرر بر صاحب قسم وارد می‌شود.
راهنمائی‌هایی برای مربی:
۱- حدیث را بخوان و تکرار کن تا بدانی که اکثر شنوندگان آن را یاد گرفته‌اند.
۲- شرح حدیث را بخوان و خصلت‌های هفتگانه را بیان کن و هر خصلت را جداگانه به حاضرین بفهمان.
۳- آن‌ها را آگاه کن: که این‌ها صفت‌های هستند که اگر مسلمین آن‌ها را به جا آورند علاقه برادری در میان‌شان پایدار شده و محکم می‌گردد و همه‌شان را یک ملت و مانند پیکر واحد می‌گرداند.
۴- ایشان را به اهمیت یاری‌دادن به مردم ناتوان، نصرت ستم دیدگان، سلام بر هر مسلمان گفتن آگاه کن، و بفهمان که این صفات و اخلاق ستون‌های یک جامعۀ سعادتمند و خوشبخت هست که اگر این‌ها فرو گذاشته شود دیگر امیدی برای بقاء جامعه وجود ندارد.