درس های روزانه

درس ۱٩: آیۀ عدم نماز بر جنازه منافقان

قول الله أ:

﴿وَلَا تُصَلِّ عَلَىٰٓ أَحَدٖ مِّنۡهُم مَّاتَ أَبَدٗا وَلَا تَقُمۡ عَلَىٰ قَبۡرِهِۦٓۖ إِنَّهُمۡ كَفَرُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ﴾[التوبة: ۸۴]. ﴿وَبِرَسُولِهِۦ وَلَا يَأۡتُونَ ٱلصَّلَوٰةَ إِلَّا وَهُمۡ كُسَالَىٰ وَلَا يُنفِقُونَ إِلَّا وَهُمۡ كَٰرِهُونَ٥٤﴾[التوبة: ۵۴]. فرموده خداوند بزرگ:

(۸۴) بر یکی از آنان نماز مخوان و بر سر گورش مایست چرا که آنان به خدا و پیامبرش کافر شدند. (۵۴) و به نماز نمی‌ایستند جز با سستی و تنبلی و انفاق نمی‌کنند جز از روی ناچاری. شرح: فرمودۀ خداوند أ: ﴿وَلَا تُصَلِّ عَلَىٰٓ أَحَدٖ مِّنۡهُم مَّاتَ أَبَدٗا﴾: ای پیامبر! بر هیچیک از منافقین اگر بمیرد نماز مخوان ﴿وَلَا تَقُمۡ عَلَىٰ قَبۡرِهِۦٓۖ﴾: و بر گور او مایست که وی را در لحد بگذاری و برایش طلب مغفرت کرده و به ثبات ایمان او دعا کنی. خداوند علت این نهی را بیان کرده می‌فرماید: (انهم): یعنی منافقین ﴿كَفَرُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ﴾به خدا و رسولش کافر شدند یعنی در باطن‌شان کافر هستند گرچه در ظاهر اظهار می‌کنند که مؤمن هستند، این نخستین علت نهی است، علت دوم این است که ﴿وَلَا يَأۡتُونَ ٱلصَّلَوٰةَ﴾: به مسجد برای ادای نماز نمی‌آیند، مگر به حالت سستی و کسالت و از بیم کشته‌شدن برای تظاهر به مسجد می‌آیند و نماز می‌خوانند اما در باطن از نماز بد می‌برند زیرا این‌ها به زندگانی آخرت و گرفتن پاداش کردار نیک و بد عقیده ندارند. و علت سوم این است هرگاه از منافقین خواسته شود تا از مال خود در راه جهاد یا رفع نیازمندی فقرا و یا واجبی دیگر خرج کنند، این کار را نمی‌کنند مگر با کراهت، زیرا ایشان نمی‌خواهند که پیامبر نصرت پیدا کند و مشرکان شکست خورده و شرک نابود گردد لذا از روی تقیه این تکالیف مالی را انجام می‌دهند نه برای ایمان و امید ثواب نزد خدا ، لذا وقتی از طرف شارع برای‌شان دستور داده می‌شود: تا از مال‌های خود انفاق کنند: ﴿وَلَا يُنفِقُونَ إِلَّا وَهُمۡ كَٰرِهُونَ﴾: نفقه می‌کنند با کراهیت و تنفر زیرا در نگاه ایشان بر اینگونه انفاق‌ها کدام فایدۀ مرتب نیست، بلکه آن را برای خود زیان تصور می‌نمایند، چه با آن، دین خدا نصرت پیدا کرده و مشرکین دچار شکست می‌گردند.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- آیت را بخوان و تکرار کن تا بیشتر شنوندگان آن را حفظ کنند.

۲- شرح را بخوان و معانی پوشیدۀ آن را بیان کن تا بدانی که همگان مفهوم آیت را دانسته‌اند.

۳- آگاه‌شان گردان: که با نزول این آیه خواندن نماز جنازه بر مردۀ کافر حرام شد، پس مسلمانان نباید بر مردۀ کافر نماز بخوانند.

۴- آن‌ها را آگاه کن: که مردۀ کافر غسل داده و کفن نمی‌شود و او را به گورستان مسلمین دفن نمی‌کنند و بر وی نماز نمی‌خوانند.

۵- آن‌ها را آگاه کن: که سستی‌کردن در ادای نمازهای پنجگانه علامۀ نفاق است.

۶- به آن ها بگو: کسی که در راه خدا به کراهت انفاق می‌کند ثواب ندارد، و صدقه‌دهنده مستحق مُزد و ثواب نمی‌گردد، مگر که به رضا و خلوص در راه خداوند خرج و انفاق کرده باشد.