درس های روزانه

درس ۱۸: حدیث نامه پیامبر برای عمرو بن حزم

قول النبي جفي كتابه لعمرو بن حزم حين بعثه إلى اليمن يفقه أهلها ويعلمهم السنة ويأخذ صدقاتهم:

بسم الله الرحمن الرحيم هذا كتاب من الله ورسوله يا أيها الذين آمنوا وفوا بالعقود هذا عهد من محمد رسول الله لعمرو بن حزم حين بعثه إلى اليمن آمره بتقوى الله في أمره كله فإن الله مع الذين اتقوا والذين هم محسنون. گفتۀ پیامبر ج: در نامه‌اش برای عمرو بن حزم، آنگاه که او را به یمن فرستاد تا اهل یمن را به مسائل دینی آگاه کند و سنت را به ایشان بیاموزد و صدقات‌شان را بگیرد و چنین نوشت: بسم الله الرحمن الرحیم این نامه‌ایست از جانب خدا و رسولش ای مؤمنان به عهد خود وفا کنید و این عهدنامۀ ایست از جانب محمد رسول خدا برای عمرو بن حزم که او را به یمن فرستاد او را به تقوای خدا در تمام امور دستور می‌دهد، چون که خدا با کسانی است که پرهیز می‌کنند و آنانکه نیکوکاران‌اند. (رواه ابن ابی حاتم – أخرجه ابن جریر و ابن کثیر)

شرح: فرموده پیامبرج: «يفقه أهلها» تا این که اهل یمن را به مسائل دین آگاه کند. لقول الرسول ج: «من يرد الله به خيراً يفقهه فی الدين» «یعنی به کسی که خدا اراده نیکی داشته باشد او را به شرایع دین آگاه می‌کند». یعنی به راه‌های دین و چگونگی اداء و برپاداشتن شرایع دین آشنا می‌سازد و به او شناخت حکمت و امور دین را الهام می‌کند. گفته پیامبر ج: «هذا كتاب من الله ورسوله». آری، این نامه‌ایست از جانب خدا و رسول، زیرا آیه که به وفا به عهد دستور می‌دهد از جانب خدا است که در سوره مائده آمده و نامه‌ای که به عمرو بن حزم می‌فرستد از جانب رسول خدا جاست. گفته پیامبر: «امره بتقوى الله في امره كله». یعنی او را به ترس از خدا و مراقب دانستن خدا را در هر کاری که انجام می‌دهد امر نموده تا این که از حقیقت و عدالت در هر دستوری که می‌دهد و یا حرفی که می‌زند یا حکمی که صادر می‌کند مخالفت نورزد و شک نیست که عمرو بن حزم به عنوان قاضی و حاکم و مفتی به سر می‌برد و پیامبر جوصیت خود را به این گفته خداوند: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَواْ وَّٱلَّذِينَ هُم مُّحۡسِنُونَ١٢٨﴾[النحل: ۱۲۸]. یعنی «خدا با کسانی است که از خدا می‌ترسند وآنان نیکو کارند» ختم می‌کند. و آنان امر و نهی خدا را در هرکار کوچک و بزرگ رعایت می‌کنند. ﴿وَّٱلَّذِينَ هُم مُّحۡسِنُونَ﴾و آنانکه نیکوکاران‌اند. چونکه گاهی بنده از خدا در مقابل امر و نهیش می‌ترسد، اما به خاطر نادانی و غفلت در اداء امر و نهی اشتباه می‌کند، پس تقوایش فائده نمی‌بخشد. چه بودن خدا با اهل تقوی اینست که فتح و نصرت خود را در ادای واجبات و طاعات خدا و رسولش به وی الهام کرده و او را بر انجام آن تأیید و نصرت می‌دهد.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- حدیث را به تکرار بخوان: تا این که بیشتر سامعین آن را حفظ نمایند.

۲- شرح را برای سامعین توضیح ده تا این که سامعین بفهمند.

۳- آگاه کن: ایشان را که فرستادن علماء و نمایندگان به شهرها و اطراف برای تبلیغ اسلام و آشناکردن مردم به دین خدا توسط حاکم وقت مشروع، چه این کار به صلاح حال جامعه و استقامت امور آنست.

۴- ایشان را آگاه کن: که وفاء به عهد واجب است و خلاف وعده یا شکستن آن جزء گناهان کبیره است.

۵- به ایشان تعلیم ده: که نوشتن بسم الله الرحمن الرحیم در هرکاری مشروعیت دارد.

۶- به ایشان تذکر ده: که رعایت تقوی خدا در هرکاری که بنده انجام می‌دهد واجب و ضروری است.

٧- بشارت ده ایشان را به این که عاقبت خوب برای کسی است که در همه کارها از خدا بترسد.

۸- بشارت ده ایشان را که خدا همراه و مددگار اهل تقوا و احسان است.