درس های روزانه

درس ۲۲: حدیث وحی مثل سلسله الجرس

قوله جفِي رواية البخاري: أَحْيَانًا يَأْتِينِى مِثْلَ صَلْصَلَةِ الْجَرَسِ وَهُوَ أَشَدُّهُ عَلَىَّ فَيُفْصَمُ عَنِّى وَقَدْ وَعَيْتُ عَنْهُ مَا قَالَ، وَأَحْيَانًا يَتَمَثَّلُ لِىَ الْمَلَكُ رَجُلاً فَيُكَلِّمُنِى فَأَعِى مَا يَقُولُ. قَالَتْ عَائِشَةُ رضى الله عنها: وَلَقَدْ رَأَيْتُهُ يَنْزِلُ عَلَيْهِ الْوَحْىُ فِى الْيَوْمِ الشَّدِيدِ الْبَرْدِ، فَيَفْصِمُ عَنْهُ وَإِنَّ جَبِينَهُ لَيَتَفَصَّدُ عَرَقًا. بخاری روایت کرده است که پیامبر جفرمود: گاهی وحی الهی بر من به مانند آواز جرس می‌آید و این سخت‌ترین حالت وحی بر من است، چون وحی از من قطع شود آنچه گفته است از وی یاد گرفته‌ام. و گاهی فرشته به صورت مردی بر من ظاهر می‌شود و با من سخن می‌گوید، و آنچه گفته است می‌دانم و حفظ می‌کنم. عایشه لگفت: من پیامبر را در روزی که بسیار سرد بود دیدم که وحی بر وی فرود می‌آمد چون حالت وحی از وی قطع می‌گشت بر جبین مبارکش عرق جاری می‌شد. شرح: فرمودۀ پیامبر ج: «أَحْيَانًا يَأْتِينِى»: یعنی گاهی بر من وحی می‌آید «مِثْلَ صَلْصَلَةِ الْجَرَسِ»: مثل آواز زنگ «وَهُوَ أَشَدُّهُ عَلَىَّ»: یعنی آمدن وحی در این حالت از دیگر حالات بر من سخت‌تر است. فرموده پیامبرج: «فَيُفْصَمُ عَنِّى»: یعنی قطع می‌شود وحی از من «وَقَدْ وَعَيْتُ عَنْهُ»: یعنی آنچه گفته دانسته‌ام و حفظ کرده‌ام. این فرموده پیامبر: «وَأَحْيَانًا يَتَمَثَّلُ لِىَ الْمَلَكُ رَجُلاً»: یعنی گاهی فرشتۀ وحی به صورت مردی بر من می‌آید «فَيُكَلِّمُنِى فَأَعِى مَا يَقُولُ» یعنی آنچه می‌گوید: دانسته و حفظ می‌کنم. قالت عائشه ل: «وَلَقَدْ رَأَيْتُهُ يَنْزِلُ عَلَيْهِ الْوَحْىُ فِى الْيَوْمِ الشَّدِيدِ الْبَرْدِ، فَيَفْصِمُ عَنْهُ» یعنی وحی قطع می‌گشت «وَإِنَّ جَبِينَهُ لَيَتَفَصَّدُ عَرَقًا»: یعنی مانند این که خون از محل رگ‌زدن جاری شود، از جبین مبارک عرق سیلان می‌کرد، و این شدت بدین سبب بود که وحی را از غیر جنس خود که ملک باشد فرا می‌گرفت، زیرا سنت الهی بر این است که تفاهم میان دو هم جنس مانند انسان از انسان یا حیوان از حیوان یا جن از جن آسان باشد، مگر وقتی که جنسیت اختلاف پیدا کند فراگرفتن حتماً دشوار است مگر آنچه خداوند پاک بخواهد.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- حدیث را بخوان و تکرار کن تا بدانی که بیشتر شنوندگان آن را حفظ کرده‌اند.

۲- شرح را جمله جمله بخوان و معنی مراد هر جمله را بیان کن.

۳- آن‌ها را آگاه کن: که تفاهم در میان دو همجنس به آسانی صورت می‌گیرد، ولی با غیر همجنس بسیار سخت است، چنانکه عایشه لمی‌گوید: وقتی که جبرئیل به صورت ملکی می‌آمد پیامبر جآن همه سختی را برداشت می‌کرد، زیرا در این حالت می‌بایست پیامبر در عالم روحانی و نور که جبرئیل ÷در آن بود وارد شود تا سخنش را بفهمد.

۴- آن‌ها را آگاه کن: که جبرئیل ÷گاهی به صورت دحیه بن خلیفه الکلبی می‌آمد و یاران او را می‌دیدند چنانکه حدیث جبرئیل که در صحیح مسلم روایت شده است این مطلب را به تفصیل بیان می‌کند، یاران گفتند: شخص دارای جامه‌ای بسیار سفید موی خوب سیاه و بر وی اثر سفر دیده نمی‌شد و کسی از ما نیز وی را نمی‌شناخت، مقابل پیامبر جنشست و زانوهایش را برابر زانوهای پیامبر قرار داد و دست‌هایش را بر روی ران‌های خود گذاشت، از پیامبر جشروع به سوال کرد، پیامبر جبه وی جواب می‌داد و او می‌گفت راست گفتی، اصحاب از سخنانش در تعجب بودند تا پایان حدیث.