درس های روزانه

درس ۲۵: آیۀ منافقان اهل فساد و قطع صله رحم

قوله تعالی:

﴿فَهَلۡ عَسَيۡتُمۡ إِن تَوَلَّيۡتُمۡ أَن تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَتُقَطِّعُوٓاْ أَرۡحَامَكُمۡ٢٢ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ فَأَصَمَّهُمۡ وَأَعۡمَىٰٓ أَبۡصَٰرَهُمۡ٢٣﴾[محمد: ۲۲-۲۳]. فرمودۀ خداوند أ:

(۲۲) آیا امید دارید که هرگاه به سرپرستی گمارده شدید این که تبه‌کاری کنید در زمین و ببرید رشته خویشاوندی خویش را (۲۳) آنانند که لعنت‌شان کرد خدا، پس کر ساخت‌شان و کور ساخت دیدگان‌شان را. شرح: فرمودۀ خدای تعالی: ﴿فَهَلۡ عَسَيۡتُمۡ﴾اینجا مخاطب آیه، منافقان هستند که در رأس‌شان عبدالله بن ابی قرار دارد، آنگاه که در مسیرشان به سوی جنگ احد می‌رفتند می‌گفتند: چرا آنجا خود را به کشتن دهیم؟ و سپس به خانه‌های خود برگشتند، خداوند أآن‌ها را به عنوان سرزنش مورد خطاب قرار داده و این حالت و موقف ذلیل و پست‌شان را نکوهش می‌نماید. و فرموده‌اش: ﴿إِن تَوَلَّيۡتُمۡ﴾یعنی از ایمان ظاهری که بدان تظاهر می‌کردید بازگشتید و گفته‌اش:﴿أَن تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ﴾یعنی با شرک و معصیت فسادکاری در روی زمین نمائید. و گفته‌اش:﴿وَتُقَطِّعُوٓاْ أَرۡحَامَكُمۡ﴾یعنی صله ارحام را با قربا و خویشاوندان مسلمان‌تان پیوند نمی‌کنید. چه هرگاه کافر شدند صله ارحام را رعایت نمی‌کنند چنانچه عادت کفار است، و حق چنین است که اگر ایشان حکم را به دست بگیرند و سرپرست امور شوند همانا با ظلم و دشمنی و قطع صله ارحام در زمین فساد می‌کنند همانطوری که حالت حاکم کافر به اثر نادانی و ظلمت نفسانی‌اش چنین است. و گفته‌اش: ﴿أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَعَنَهُمُ﴾یعنی خداوند آن‌ها را از رحمت خود دور کرده و گوش‌های‌شان را از شنیدن کلام حق و امور پنسدیده‌کر ساخته و چشمان‌شان را کور نموده که آیات الهی و آنچه را که مایۀ عبرت و پند است نمی‌توانند مشاهده کنند، گویا حالت‌شان شبیه کوران و کران است.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- آیه را به ترتیل بخوان تا شنونده‌ها حفظ نمایند.

۲- شرح را به آرامش بخوان و آنچه که محتاج توضیح باشد بیان کن.

۳- آن‌ها را از نفاق که همانا اظهار ایمان و پوشیدن کفر است بترسان.

۴- آگاه‌شان گردان که انجام‌دادن گناهان از جمله فساد در روی زمین است.

۵- آن‌ها را از قطع رحم بترسان چه قطع رحم از گناهان کبیره است و این حدیث رسول الله جرا برایشان تذکر بده: «ما من ذنب أحری أن یعجل الله تعالی عقوبته في الدنیا مع ما یدخر لصاحبه في الآخرة من البغی وقطع الرحم» رواه غیر واحد وصححه الترمذی. فرمود رسول الله ج: «هیچ گناهی سزاوارتر نیست که خداوند عقوبت و کیفرش را در دنیا زود بدهد با آنچه که برای صاحبش در آخرت ذخیره می‌سازد از ظلم و قطع صله رحم».