درس ۲۵: آیۀ صفات مؤمنان مخلص
قول الله أ:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَن يَرۡتَدَّ مِنكُمۡ عَن دِينِهِۦ فَسَوۡفَ يَأۡتِي ٱللَّهُ بِقَوۡمٖ يُحِبُّهُمۡ وَيُحِبُّونَهُۥٓ أَذِلَّةٍ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ يُجَٰهِدُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوۡمَةَ لَآئِمٖۚ ذَٰلِكَ فَضۡلُ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ٥٤﴾[المائدة: ۵۴]. فرمودۀ خدای بزرگ:
(۵۴) ای مؤمنان هرکس از شما از دین خود بازگردد، به زودی خداوند گروهی را خواهد آورد که خداوند دوست‌شان می‌دارد و آنان هم خدا را دوست می‌دارند، نسبت به مؤمنان نرم و فروتن بوده و در برابر کافران سخت و نیرومندند در راه خدا جهاد می‌کنند و از سرزنش هیچ سرزنش‌کننده‌ای هراس ندارند، این هم فضل خدا است خداوند آن را به هرکس بخواهد عطا می‌کند، و خداوند دارای فضل فراوان و آگاه است. شرح: فرمودۀ خداوند: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ﴾این آیت ندائی است از طرف خداوند برای بندگان مؤمنش که بیم می‌دهد ایشان را و می‌گوید: ﴿مَن يَرۡتَدَّ مِنكُمۡ عَن دِينِهِۦ﴾: اگر کسی از شما بعد از آن که ایمان آورده و به اسلام داخل شد دوباره به سوی کفر بازگردیده و مرتد شود ﴿فَسَوۡفَ يَأۡتِي ٱللَّهُ بِقَوۡمٖ يُحِبُّهُمۡ وَيُحِبُّونَهُۥٓ﴾: به زودی خداوند مردمی از عرب و عجم را پدید آورد که آن‌ها را به سبب ایمان و تقوا و صلاح‌شان دوست می‌دارد، و ایشان با معرفت و آگاهی به عظمت و کمال ذات خداوند أو به سبب فضل و احسان خداوندی‌اش او را دوست می‌دارند. فرموده خداوند: ﴿أَذِلَّةٍ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ﴾: یعنی بر مؤمنان نرم و مهربان و بر کافران سخت‌گیر و دُرشت خوی هستند، فرموده خداوند: ﴿يُجَٰهِدُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ﴾یعنی قدرت و توانایی خود را در پیکار با کافران صرف می‌کنند تا این که آن‌ها را به طرف اسلام هدایت کنند تا اسلام‌شان کامل گردیده و به سعادت دنیا و آخرت فایز گردند و از عذاب آخرت و رسوایی دنیا نجات پیدا کنند. فرمودۀ خداوند أ: ﴿وَلَا يَخَافُونَ لَوۡمَةَ لَآئِمٖۚ﴾یعنی آن‌ها حق را می‌گویند و عدالت را مراعات کرده به کارهای پسندیده امر می‌کنند و از ناپسند بازمی‌دارند، سخن‌چینی بدگویان در ایشان اثری ندارد و در این راه از سرزنش و عقاب، و حتی از جنگ کسی باک ندارند، این جرئت از سبب کمال ایمان و قوت معرفت‌شان به خداوند است فرمودۀ خداوند: ﴿ذَٰلِكَ فَضۡلُ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۚ﴾: یعنی این صفات ستوده شده و فضایل متعدده‌ای که سیدنا ابوبکر صدیق و عمر فاروقبو یاران دیگر پیامبر جبه آن رستگار شده و توفیق یافتند مانند صفت دوستی با خداوند و دوستی خداوند به ایشان، نرمی و مهربانی بر مؤمنان، شدت و دُرشتی بر کافران، فضل و بخشش خداوندی است که به هرکس خواهد عنایت می‌کند و خداوند دارای فضل و بخشش فراوان است و از مؤمنان آن که مستحق فضلش باشد، به وی می‌بخشد، و آن که مستحق نباشد از آن محروم می‌گردد.
راهنمائی‌هایی برای مربی:
۱- آیت را با ترتیل بخوان و تکرار کن و شنوندگان با تو بخوانند تا بیشترشان آن را حفظ کنند.
۲- شرح را بخوان و معانی آن را تک تک بیان کن و آنچه لازم توضیح است توضیح بده تا به‌بینی که مطالب را فهمیده‌اند.
۳- آن‌ها را آگاه کن: که آیت مشتمل بر اخبار غیبی است که دلالت بر صدق پیامبر و این که قرآن کلام خداوند است می‌کند چه همین که پیامبر جوفات کردند عدۀ اعراب از دین اسلام مرتد شدند و عدۀ از دادن زکات سرکشی کرده و دیگر احکام شریعت را قبول داشتند، و عدۀ به کلی از دین اسلام منکر گردیدند که ابوبکر صدیق و یارانش شبا آن‌ها جنگیدند تا آن‌ها را در برابر دین الهی وادار به تسلیم نمودند، و در جزیرة العرب کافری باقی نگذاشتند، سپس یاران پیامبر جپرچم اسلام را بلند کرده و با کشورهای فارس و روم مبارزه نمودند تا مردم به دین اسلام روی آورده و خدای تعالی اسلام و اهل آن را نیرومند و مکرم گردانید.
۴- آن‌ها را از سخن ابن عباس ب در بارۀ رحمت و مهربانی یاران پیامبر جدر برابر مسلمانان و درشتی و سخت‌گیری‌شان در برابر کفار آگاه کن آنجا که می‌گوید: آن‌ها بر مؤمنان مانند پدر برای فرزند و مولی برای بنده، و در مقابل کفار مانند درندۀ در برابر شکارش بودند.