درس های روزانه

درس ۱۲: حدیث آنچه برای شما آوردم بگیرید

قول النبي ج: ذروني وما تركتكم فإنما هلك من كان قبلكم بسؤالهم واختلافهم على أنبيائهم فإذا أمرتكم بشيء فخذوا منه ما استطعتم وإذا نهيتكم عن شيء فانتهوا. پیامبر جمی‌فرماید: بگذارید مرا به آنچه برای شما گذاشتم، همانا کسانی که پیش از شما بودند به علت پرسش و اختلاف آن‌ها بر پیامبران‌شان به هلاکت رسیدند، پس هنگامی که شما را به چیزی امر کردم آن را به اندازۀ توان خود انجام دهید و آنگاه که شما را از چیزی بازداشتم بازبمانید. (رواه الشیخان)

شرح: «ذروني وما تركتكم» یعنی به آنچه برای شما گذاشتم اکتفا ورزید و تا وقتی که شما را به چیزی امر و نهی نکردم از من چیزی نپرسید، در این حدیث منع کسانی است که سؤال‌ها و پرسش‌های دشواری که به آن احتیاج نباشد مطرح می‌کنند، چون زمان پیامبر جوقت نزول وحی است، گاهی این سؤال‌ها باعث بروز امری می‌شود که به جاآوردن آن دشوار باشد یا نهی از کاری می‌شود که ترک آن سخت باشد و یا اخبار و حقایقی روشن می‌گردد که برای عدۀ سبب غم و اندوه می‌گردد. سپس پیامبر بزرگوار علت ترک پرسش‌های بی‌مورد را چنین بیان می‌کند: «إنما هلك من كان قبلكم بسؤالهم واختلافهم على أنبيائهم» همانا کسانی که پیش از شما بودند به علت پرسش و اختلاف آن‌ها بر پیامبران‌شان به هلاکت رسیدند. این فرمودۀ پیامبر دلیل است بر این که لجبازی و تکلف در پرسش‌های بی‌مورد موجب اختلاف می‌گردد و اختلاف سبب نابودی و هلاکت است. فرمودۀ پیامبر ÷: «فإذا أمرتكم بشيء فخذوا منه ما استطعتم» یعنی چون شما را به انجام کاری و یا گفتن سخنی فرمان دادم آن را به قدر توان خود انجام دهید، زیرا خداوند کسی را جز به اندازۀ توانش مکلف نمی‌سازد وزیاده بر گنجایش قدرتش مأمور نمی‌گرداند. فرمودۀ پیامبر ÷: «وإذا نهيتكم عن شيء فانتهوا» یعنی هرگاه شما را از انجام کاری و یا گفتن سخنی منع کردم، خود را از آن بازدارید، در اینجا استطاعت و توان شرط نگشته، زیرا نهی ترک است و در ترک غالباً مشقت وجود ندارد، بلکه در نکردن و سخن‌نگفتن راحت است.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- حدیث را مکررا بخوان: تا شنوندگان آن را حفظ کنند.

۲- شرح را جمله جمله توضیح ده و مطالب مشکل را بیان کن تا دانسته شود.

۳- به ایشان بیاموز: که سوال و پرسش زیاد کراهت دارد و سبب بروز اختلاف شده و زیان می‌رساند، اگر سوالی برای عمل‌کردن باشد اشکالی ندارد، اما سوال بدون عمل نکردن درست نیست. در حدیث صحیح آمده است که از خوبی اسلام شخص، آن است که چیزهائی را که بدان نیاز نیست ترک کند.

۴- بر مسلمان لازم است تا برای به جاآوردن امر خدا قیام کند، پس اگر خود را آماده کرد ولی به علت عذری نتوانست انجام دهد گنهکار نمی‌شود، اما در نهی عذری نیست، مگر در صورتی که ضرورت باشد مانند خوردن گوشت خود مرده و یا گوشت خوک برای کسی که خوف هلاکت باشد.