درس های روزانه

درس ۴: حدیث استفاده از مرهون

قول النبي ج: الظَّهْرُ يُرْكَبُ إِذَا كَانَ مَرْهُونًا وَلَبَنُ الدَّرِّ يُشْرَبُ إِذَا كَانَ مَرْهُونًا وَعَلَى الَّذِى يَرْكَبُ وَيَشْرَبُ نَفَقَتُهُ. گفتۀ پیامبر ج: حیوانی که در رهن باشد، سواری می‌شود و شیر حیوانی که در رهن است نوشیده می‌شود و خرج حیوان بر عهدۀ کسی است که آن را سوار شده یا از شیرش استفاده می‌نماید. (صحیح ابن ماجه)

شرح: گفته پیامبرج: «الظَّهْرُ يُرْكَبُ إِذَا كَانَ مَرْهُونًا»: مراد از حیوانی که در این حدیث آمده، قاطر، شتر و الاغ می‌باشد. و گفته پیامبر جکه فرمودند: «وَلَبَنُ الدَّرِّ يُشْرَبُ إِذَا كَانَ مَرْهُونًا»: یعنی حیوان شیرده وقتی در رهن انسان بود می‌تواند از شیرش استفاده نماید.

و گفته پیامبر ج: «وَعَلَى الَّذِى يَرْكَبُ وَيَشْرَبُ نَفَقَتُهُ»: یعنی شخصی که حیوان رهنی را سوار می‌شود و یا شیرش را می‌دوشد و از آن استفاده می‌نماید باید خرج و مصرف آن حیوان از قبیل آب و علفش را بپردازد مشروط بر این که شیر و یا سواری بیشتر از آن آب و علف نباشد که به حیوان می‌دهد.

راهنمائی‌هایی برای مربی:

۱- مربی محترم حدیث فوق را چند بار برای شنوندگان بخوان تا این که حفظ نمایند.

۲- شرح حدیث را با دقت و آرامش، کلمه به کمله بخوان تا شنوندگان خوب بفهمند.

۳- به ایشان بفهمان: شخصی که مال رهن در نزد اوست اگر در استفاده از آن افراط کرد و به اثر آن حیوان هلاک گردید باید قیمتش را بپردازد و اگر زیاده‌روی نکرده ولی مال رهنی، خود هلاک و ضایع شد پرداخت قیمت لازم نیست.

۴- به ایشان بفهمان: که باید شیری که انسان از مال رهن می‌دوشد بیشتر از علفی نباشد که انسان به او می‌دهد و همچنین سواری شخصی بیشتر از آب و علف آن حیوان نباشد و اگر کسی خانه و یا باغی را به کسی رهن می‌دهد اجرت و کرایه آن خانه و همچنین غلات و حاصل آن باغ برای صاحب خانه و باغ است و شخصی که مال در نزد آن رهن است اگر بر باغ یا خانه چیزی را مصرف نماید می‌تواند مصرف و خرج خود را از درآمد باغ یا خانه برداشت کند و بقیه را برای صاحبش مسترد نماید.

۵- به ایشان بفهمان: وقتی که رهن‌دهنده و رهن‌گیرنده در بارۀ چیزی از رهن باهم اختلاف نمودند نحوۀ قضاوت بین آن‌ها این است که بر شخص مدعی شاهد و بر شخص مدعی علیه قسم لازم است.