درس های روزانه

درس ۱٧: آیۀ ای مؤمنان از روزی‌های پاکیزه بخورید

قول الله تبارک وتعالی:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡ وَٱشۡكُرُواْ لِلَّهِ إِن كُنتُمۡ إِيَّاهُ تَعۡبُدُونَ١٧٢ إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةَ وَٱلدَّمَ وَلَحۡمَ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ بِهِۦ لِغَيۡرِ ٱللَّهِۖ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَلَا عَادٖ فَلَآ إِثۡمَ عَلَيۡهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ١٧٣﴾[البقرة: ۱٧۲-۱٧۳]. فرمودۀ خداوند أ:

(۱٧۲) ای مؤمنان! بخورید از پاکیزه‌های آنچه روزی دادیم شما را و سپاسگذارید خدا را اگر هستید او را پرستش می‌کنید (۱٧۳) جز این نیست که حرام کرد بر شما مردار و خون و گوشت خوک و آنچه نام غیر خدا برده شده است بر آن پس اگر کسی ناچار شود نه ستم‌کننده و نه تجاوزکننده پس نیست گناهی بر او همانا خداوند آمرزنده و مهربان است. شرح: فرمودۀ خداوند: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ﴾، این ندای خداوندی است برای بندگان مؤمنش که ایشان را به عنوان ایمان مورد خطاب قرار داده و آن‌ها را بدین عنوان مشرف می‌گرداند، و اشاره می‌کند که ایشان به واسطه ایمان صلاحیت این ندا را پیدا کردند و می‌توانند تکالیف الهی را برداشت کنند. فرمودۀ خداوند أ: ﴿كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡ﴾این امری است که خداوند هدف این خطاب را شرح داده به این که از طیبات و طعام‌های حلال و پاکیزۀ که به ایشان عنایت کرده است بخورند و فرمودۀ خداوند: ﴿وَٱشۡكُرُواْ لِلَّهِ إِن كُنتُمۡ إِيَّاهُ تَعۡبُدُونَ﴾، یعنی خدای را بر نعمت‌های پاکیزه که عنایت فرموده شکرگذار باشید، و این سپاسگزاری به حمد و ثناء خداوند و اعتراف به نعمت‌هایش و صرف آن نعمت‌ها در جائی که خداوند راضی است می‌باشد، و این سپاسگزاری عبادت پروردگار است اگر وی را می‌پرستید. و فرمودۀ خداوند بزرگ: ﴿إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةَ وَٱلدَّمَ وَلَحۡمَ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ بِهِۦ لِغَيۡرِ ٱللَّهِۖ﴾خداوند بعد از این که بیان کرد که طیبات را برای مسلمین حلال کرده و خوردن آن‌ها را به ایشان اجازه داده است و از ایشان خواسته تا در مقابل این نعمت‌ها سپاسگزار باشند، در این آیه می‌فرماید: به جز این چهار چیز را حرام نکرده است. و آن‌ها عبارت‌اند از ﴿ٱلۡمَيۡتَةَ﴾خود مُرده و آن حیوانی است که خودش بدون ذبح مرده باشد ﴿ٱلدَّمَ﴾یعنی خون جاری و روان نه خونی که به گوشت متصل باشد. ﴿لَحۡمَ ٱلۡخِنزِيرِ﴾(گوشت خوک) و آن حیوان معروفی است، و سبب حرمت این اشیاء سه‌گانه بهداشتی و آن زیانیست که به جسم انسان وارد می‌سازد و اما آنچه به نام غیر خداوند (خدایان باطل) ذبح می‌شود، این عمل همان شرکی است که صاحبش بخشیده نمی‌شود، و در آتش دوزخ جاوید می‌ماند. فرمودۀ خداوند: ﴿فَمَنِ ٱضۡطُرَّ﴾پس کسی که ناچار شود به خوردن آن در حالی که (غیر باغ) طلب‌کننده نیست آنچه برایش حلال نیست ﴿وَلَا عَادٖ﴾و نه تجاوزگر است به آنچه بر وی حرام است و به خوردن این محرمات مجبور شود، برای این که نفس خود را از هلاکت و گرسنگی نجات دهد خداوند وی را مورد بازخواست قرار نمی‌دهد، بلکه به رحمت خود او را می‌بخشد، زیرا او تعالی آمرزگار و مهربان است.

راهنمائی برای مربی:

۱- هردو آیت را بخوان و تکرار کن تا شنوندگان آن‌ها را حفظ کنند.

۲- شرح مطالب را با آرامش بخوان و معانی پوشیدۀ آن را بیان کن تا دانسته شود.

۳- به آن‌ها بفهمان: که خوردنی و آشامیدنی حرام مانند لباس و دیگر چیزهای حرام است و آن‌ها چیزهایی است که خداوند اجازه خوردن و نوشیدن و یا استعمال آن‌ها را نداده چون به جسم و روح انسان زیان می‌رسانند.

۴- به ایشان از شکر نعمت‌های خداوند تذکر ده، زیرا سپاسگزاری عبادت است.