خطبهی دوم:
الحمدلله و درود و سلام بر آنکه پیامبری پس از وی نیست. اما بعد: بدانید که بهترین سخن کلام خداوند است و بهترین روش راه و روش رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم است و بدترین کارها در دین نوآوری در آن است و هر نوآوری در دین بدعت است و هر بدعتی گمراهی است.
سپس بدانید که پیامبرتان صلی الله علیه وآله وسلم روزهی شش روز از شوال را مشروع گردانده و آن را از جملهی ادامهی نیکی پس از نیکی قرار داده است. رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم میفرماید: «هرکه رمضان را روزه گیرد و سپس آن را با شش روزه از شوال ادامه دهد این به مانند روزهی همهی دوران خواهد بود» [به روایت مسلم].
اما اینکه چگونه شش روز روزهی بعد از رمضان به مانند روزهی همهی دوران است این از آن جهت است که خداوند متعال کار نیک را به اندازهی ده برابر آن حساب میکند. بر این اساس رمضان به اندازهی ده ماه حساب میشود و روزهی شش روز پس از آن ۶۰ روز محسوب میشود و با این حساب جمع همهی آن دوازده ماه خواهد شد که یک سال کامل است.
بهتر این است که این شش روز مستقیما پس از عید باشد اما اشکال ندارد میان آنها جدایی انداخته شود و یا تا آخر ماه به تاخیر بیفتد و این روزه واجب نیست بلکه مستحب است و هر کس هر سال بر آن مداومت کند اگر در یک سال بیمار شد یا به مسافرت رفت و نتوانست آن را انجام دهد، از روی فضل و منت الهی اجر آن برایش نوشته خواهد شد. زیرا رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم میفرماید:
«اگر بنده بیمار شد یا به مسافرت رفت اجر کارهای خیری که در حالت سلامتی و اقامت انجام میداد برایش نوشته خواهد شد» [به روایت بخاری].
همچنین لازم است که قبل از گرفتن روزهی شش روز شوال، روزههای قضای رمضان گرفته شود. اما سخن کسانی که تاخیر روزهی قضا را به این دلیل که عایشه رضی الله عنها بخاطر رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم قضای روزههای رمضان را تا شعبان به تاخیر میانداخت، جایز میدانند هیچ وجهی ندارد.
در پاسخ آنان میگوییم: چطور ممکن است که عائشه رضی الله عنها روزهی قضا را که واجب تر است بخاطر نیاز پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم ترک کند و روزهی مستحبی را به جای بیاورد؟ در حالی که نیاز رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم همچنان وجود دارد.
در ضمن کسی که روزهی قضای رمضان را به جا نیاورد نمیتوان گفت که رمضان را روزه گرفته است. زیرا اگر کسی یک روز از رمضان را روزه بگیرد سپس برای عذر نتواند بقیه رمضان را روزه بگیرد و عذر وی در شوال برطرف شود هرگز نمیتوان به وی گفت اول روزهی شش روز شوال را بگیر و بعد از آن قضای رمضان را به جا بیاور زیرا این تکلیف چیزی است که قابل تحمل نیست.
همچنین کسی که برخی از شبهای رمضان را از روی ایمان و احتساب به پا دارد و برخی را رها کند نمیتوان دربارهاش گفت که رمضان را از روی ایمان و احتساب به پا داشته اشت.
همینطور برخی که در مورد روزهی شش روز شوال مردم را دچار تردید و سردرگمی میکنند و اینگونه نقل مینمایند که برخی از سلف روزهی شش روز شوال را از ترس ملحق شدن آن به رمضان سنت نمیدانند و یا از برخی از سلف نقل میکنند که آن را روزه نگرفتهاند، اینان نیز دچار اشتیاه شدهاند زیرا مهم حدیث صحیح است و ما سخن رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم را برای سخن هیچ کسی، هرکه باشد، رها نخواهیم کرد.
﴿وَمَآ ءَاتَىٰكُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰكُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ ٧﴾ [الحشر: ٧].
«و آنچه را پیامبر به شما داد آن را بگیرید و از آنچه شما را باز داشت بازایستید و از الله پروا بدارید که الله سختکیفر است».
سپس درود و سلام بفرستید بر بهترین انسانها و پاکترین بشریت، محمد بن عبدالله آن صاحب حوض کوثر و مقام شفاعت که خداوند شما را به آن امر نموده است:
﴿إِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦﴾ [الأحزاب: ٥٦].
«همانا الله و فرشتگانش بر پیامبر درود میفرستند. ای کسانی که ایمان آوردهاید بر او درود و سلام فرستید».
و رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم میفرماید: «هرکه بر من یک درود فرستد خداوند بر او ده درود خواهد فرستاد».
خداوندا بر محمد و آل محمد درود فرست همانگونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم درود فرستادی که تو ستوده شده و بزرگواری و بر محمد و آل محمد برکت ارزانی دار همانگونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم برکت ارزانی داشتی که تو ستوده شده و با عظمتی. وراضی و خشنود باش از چهار خلیفهی پیامبرت ابوبکر و عمر و عثمان و علی و از دیگر صحابهی پیامبرت و از تابعین و کسانی که تا قیامت به نیکی از آنان پیروی نمایند و همچنین از ما با عفو و کرمت ای مهربانترین مهربانان.
خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده. خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده و شرک و مشرکان را خوار بگردان. خدایا دینت را و کتابت را و سنت پیامبرت و بندگان مومنت را یاری ده. خداوندا غصهی غصه داران مسلمان را برطرف ساز و سختی سختی دیدگان را از بین ببر و وام وام داران را ادا نما و بیماران ما و دیگر بیماران مسلمان را شفا ده.
خدایا هرکه را برای ما و برای اسلام و مسلمانان ارادهی بدی دارد به خودش مشغول ساز و نیرنگ او را علیه خود او قرار بده. ای شنوندهی دعاها!
بارالها ما را در سرزمینهایمان ایمن گردان و مسئولان ما را صالح گردان و مسئولیت امور ما را در دست کسانی قرار بده که تقوای تو را داشته باشند و در پی خشنودی تو باشند.
بارالها! تویی آن الله که معبودی به حق نیست جز تو. تو بینیازی و ما فقیریم. بر ما باران ببار و ما را از مایوسان قرار مده. بار الها بر ما باران نازل کن و ما را از ناامیدان قرار مده. بار الها بر ما باران فرو ریز و ما را از مایوسان مگردان.
خدایا ما را به دلیل بدیهای خودمان از نیکیهای خود محروم مساز. بار الها ما را در دنیا و آخرت نیکی عطا کن و از آتش دوزخ دور بدار. پاک و منزه است پروردگار تو آن پرودگار عزت از آنچه به دروغ وصفش میکنند و سلام بر پیامبران و سخن آخر اینکه: والحمد لله رب العالمین.