خطبه های حرمین

خطبه‌ی اول:

ستایش مخصوص خداوند است؛ حمد و سپاس ویژه‌ی خداوندی است که به نیرو و یاری دعوت داده است و او را برای نعمت هدایت شکر می‌گویم که به واسطه‌ی آن ما را از تاریکی به سوی نور خارج ساخت و گواهی می‌دهم که معبودی به حق نیست جز الله که واحد و بی‌شریک است؛ قرآن را نازل ساخت که با آن ما را از تفرقه نجات داد و میان ما محبت و الفت افکند و گواهی می‌دهم که سرور و پیامبر ما محمد، بنده‌ی الله و پیامرسان او و بهترین الگو است. درود و سلام خداوند بر وی و بر اهل بیت و یاران او باد که خداوند با آنان زمین را از اهل ستم و تجاوز پاک نمود.

اما بعد:

خود و شما را به تقوای خداوند سفارش می‌کنم، چنانکه خداوند متعال می‌فرماید:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ ١٠٢﴾ [آل‌عمران: ١٠٢].

«ای کسانی که ایمان آورده‌اید تقوی الله را آنگونه که شایسته‌ی اوست پیشه سازید و نمیرید مگر در حالی که مسلمانید».

هنگامی که به حوادث این دوران نظر می‌افکنی مظاهر درگیری میان خیر و شر را به چشم خواهی دید. این سنتی است که ممکن است زندگی بشر از آن خالی باشد... توهین در حق ذات الهی و تمسخر پیامبر او ـ صلی الله علیه وسلم ـ و بی‌احترامی به کتاب خدا و استهزای آیات آن و زیر پا گذاشتن مقدسات...

و از دیگر مظاهر این نبرد، جنگ وحشیانه‌ای است که علیه سرزمین‌های اسلامی در جریان است و در پی آن کشتار و آورگی و درد و یتیمی و فقر و گرسنگی... در کشاکش این اوضاع، مسلمان صادق درباره‌ی نقشی که بر عهده‌ی اوست و کاری که می‌تواند انجام دهد سوالات بسیاری در سر دارد. خداوند متعال می‌فرماید:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُوٓاْ أَنصَارَ ٱللَّهِ﴾ [الصف: ١٤].

«ای کسانی که ایمان آورده‌اید یاران الله باشید».

نُصرت ـ یعنی یاری‌رسانی ـ وظیفه‌ای است دینی. یاری رساندن به کتاب خداوند و دین او و پیامبرش. یاری رسانی به ستم‌دیدگان و یتیمان و مستمندان. الله متعال فرموده است:

﴿وَإِنِ ٱسۡتَنصَرُوكُمۡ فِي ٱلدِّينِ فَعَلَيۡكُمُ ٱلنَّصۡرُ إِلَّا عَلَىٰ قَوۡمِۢ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُم مِّيثَٰقٞۗ﴾ [الأنفال: ٧٢].

«و اگر در [کار] دین از شما یاری جویند، یاری آنان بر شما [واجب] است مگر آنکه علیه گروهی باشد که میان شما و میان آنان پیمانی [منعقد شده] است».

و رسول خدا ـ صلی الله علیه وسلم ـ می‌فرماید: «برادرت را یاری کن؛ خواه ظالم باشد، خواه مظلوم». و همانطور که در ادامه‌ی حدیث آمده است یاری کردن ظالم چنین است که او را از ستم باز داریم زیرا این کار به سود اوست.

یاری رساندن دین با گسترش آن و بالا بردن شأن آن است؛ این که ما حامیان آن باشیم و به احکام آن پایبندی کنیم و اوامر و نواهی آن را پیاده سازیم؛ نیکی‌های آن را بیان نماییم و برای مردم آشکار نماییم که این دین تنها راه سعادت در دنیا و آخرت است.

یاری رساندن دین منزلتی است بس والا و هدفی است ارزشمند؛ عزت است و پیروزی، و میدانی است وسیع که برای هر مرد و زن مسلمان گنجایش دارد.

اساس یاری رساند به دین خدا، ترک گناهان و راستی با خداوند ـ تبارک و تعالی ـ است. رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ می‌فرماید: «همانا خداوند این امت را با ضعیفان آن یاری می‌رساند؛ با دعوت و نماز و اخلاص‌شان».

در راه نصرت دین خدا هیچ کار نیکی را کوچک مشمار. در صحیح مسلم از حدیث ابوهریره ـ رضی الله عنه ـ از پیامبر خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ روایت شده است که فرمود: «مردی را دیدم که در بهشت گردش می‌کرد و آن به این سبب بود که درختی را که در راه مردم قرار داشت و باعث اذیت آنان می‌شد قطع کرده بود».

اصحاب پیامبر همه‌ی امکانات و استعدادهای خود را برای خدمت به این دین بسیج کرده بودند. برای مثال، بلال بن ابی رباح با صدای رسای خود به این دین خدمت نمود و زید بن ثابت با نوشتن وحی و خالد بن ولید با فرماندهی لشکرها. حسان بن ثابت در میدان رسانه از این دین و پیامبر خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ دفاع می‌کرد و عثمان بن عفان ثروت خود را در خدمت اسلام قرار داده بود؛ چاه‌ها را حفر می‌کرد و ارتش عُسره را تجهیز نمود و به مستمندان یاری می‌رساند. مصعب وظیفه‌ی رهبری دعوت را در مدینه بر عهده داشت و ابوبکر و عمر ستون‌های یاری رسانی به این دین و ارکان حکومت پیامبر ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ بودند. خداوند از همه‌ی آنان خشنود باد.

وسائلِ یاری رسانیِ به این دین، محدود نیستند و همه می‌توانند در این نصرت شرکت داشته باشند. بنابراین هر کس در این کار مشارکتی هر چند اندک نماید اجری جزیل به دست خواهد آورد، چنانکه در حدیث آمده است: «خداوند به واسطه‌ی یک تیر سه تن را وارد بهشت می‌کند؛ سازنده‌ی آن که در ساختن آن امید نیکی داشته است، و تیر انداز و کسی که آن تیر را به او می‌رساند».

هر کس در نصرت دین خداوند با او راستی کند خداوند اجر آن را برایش خواهد نوشت حتی اگر به دلایلی از انجام آن باز بماند. رسول خدا ـ صلی الله علیه وسلم ـ می‌فرماید: «همانا دنیا از آنِ چهار تن است: بنده‌ای که خداوند به او علم و مال داده است و او با آن تقوای الله را پیشه می‌سازد و پیوند خویشاوندی‌اش را پیوسته می‌دارد و در آن برای خداوند حقی قائل است، که این شخص در بهترین جایگاه است. و بنده‌ای که خداوند علمی به وی داده است و از داشتن مال، محروم است اما در نیت خود صادق است و می‌گوید: اگر مالی در اختیار داشتم فلان کار را که فلانی انجام داده است، انجام می‌دادم و او همان نیتش را دارد و اجر هر دو برابر است... تا پایان حدیث» [به روایت ترمذی].

همچنین از جمله‌ی نصرت، یاری رساندن رسول خدا ـ صلی الله علیه وسلم ـ است، چنانکه خداوند متعال می‌فرماید:

﴿فَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِهِۦ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَٱتَّبَعُواْ ٱلنُّورَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ مَعَهُۥٓ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ ١٥٧﴾ [الأعراف: ١٥٧].

«... پس کسانی که به او ایمان آوردند و بزرگش داشتند و یاری‌اش کردند و از نوری که با او نازل شده است پیروی کردند آنان همان رستگارانند».

از جمله عظیم‌ترین وسائل نصرت رسول خدا ـ صلی الله علیه وسلم ـ نشر سنت وی و طاعت او و اهمیت دادن به پیروی اوست. الله ـ سبحانه و تعالی ـ می‌فرماید:

﴿فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤۡمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيۡنَهُمۡ ثُمَّ لَا يَجِدُواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ حَرَجٗا مِّمَّا قَضَيۡتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسۡلِيمٗا ٦٥﴾ [النساء: ٦٥].

«ولی چنین نیست! به پروردگارت قسم كه ایمان نمی‌آورند مگر آنکه تو را در مورد آنچه میان آنان مایه‌ی اختلاف است داور گردانند سپس از حکمی که کرده‌ای در دل‌هایشان احساس ناراحتی [و تردید] نکنند و کاملاً سر تسلیم فرود آورند».

همچنین محبت اهل بیت او و دوست داشتن یارانش و بزرگ‌داشت آنان و اعتقاد به فضیلت آنان و تربیت فرزندان بر محبت اهل‌بیت و یاران پیامبر ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ و بیان ویژگی‌های دعوت او و رد شبهات و دروغ‌هایی که درباره‌ی رسول خدا ـ صلی الله علیه وسلم ـ و سیرت وی ساخته و پرداخته شده است و همینطور منتشر ساختن سیرت وی به دیگر زبان‌ها.

همینطور یاری رساندن ستم‌دیدگان در گوشه و کنار جهان، زیرا مظلوم این حق را بر گردن دیگران دارد که به او یاری رسانند تا آنکه حق خود را بازپس گیرد و جلوی ظالم گرفته شود تا آنکه از تجاوز و ستم باز داشته شود. چه بسیارند مسلمانانی که نیازمندند و غمگین و اسیر دست ستمگرند و قلبی دردناک دارند؛ این را باید دانست که ستمگر با کسی که او را یاری رساند و آنکه او را دوست دارد، برابر است.

پیامبر خدا ـ صلی الله علیه وسلم ـ از عدم یاری دیگر مسلمانان نهی نموده است و فرموده است: «مسلمان برادر مسلمان است؛ به او ستم نمی‌ورزد و او را تسلیم نمی‌کند».

یعنی او را در مصیبتی که بر وی نازل شده است تسلیم مشکلاتش نمی‌کند و رهایش نمی‌کند و دست از یار‌ی‌اش نمی‌کشد. خداوند متعال می‌فرماید:

﴿وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٍۚ إِلَّا تَفۡعَلُوهُ تَكُن فِتۡنَةٞ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَفَسَادٞ كَبِيرٞ ٧٣﴾ [الأنفال: ٧٣].

یعنی: «کافران به یکدیگر یاری می‌رسانند و یار و یاور همدیگرند و شما ـ ای مسلمانان ـ اگر [مانند آنان] به همدیگر یاری نرسانید فتنه و فسادی بزرگ در زمین رخ خواهد داد».

یاری رساندن به ستمدیدگان به واسطه‌ی گفتار و کردار است و امروزه این یاری‌رسانی در حق ستمدیدگان شام و میانمار ضروری‌تر است. در شرایطی که ما صدای آه و ناله‌ی آنان را می‌شنویم و صدای فریاد یاری‌خواهی آنان به گوش ما می‌رسد. خون‌های به زمین ریخته شده را می‌بینیم و بدن‌ها تکه تکه شده را که در هر سو پراکنده است... جنایت‌های وحشیانه و نسل‌کشی زشتی که تاریخ به مانند آن کم‌تر به یاد دارد... بدن‌های سوخته و قلب‌های به خون نشسته و هزاران هزار آواره... کودکانی که کشته می‌شوند و خانه‌هایی که ویران می‌شوند و تر و خشکی که با هم می‌سوزند...

عجیب است حال و روز جهانی که وجدانش مرده است و اینگونه خونسرد به این ستم و فاجعه پشت کرده است!

از جمله یاری‌رسانی به این دین، تشویق مسلمانان به انفاق است، تا مسلمان به وسیله‌ی مال خود با برادران و خواهرانش همدردی کند و دستش را برای بذل و عطا بگستراند. گرسنه را غذا دهد، بند از پای اسیران بگشاید و بیماران را مداوا نماید.

رسانه نیز در مسیر نصرت نقشی بسیار عملی دارد؛ یاد خدا را در دل مسلمانان زنده می‌گرداند و ایمان آنان را قوی می‌سازد و شرایط و حال و روز امت را برای آنان نمایان می‌سازد و روحیه‌ی آنان را قوی می‌گرداند و همت‌ها را بسیج می‌کند.

هم‌اکنون رسالتی که بر عهده‌ی رسانه‌ها است معرفی حقوق زیر پا گذاشته شده‌ی مسلمانان به جهانیان است تا حق به حق‌دار رسد و باطل رسوا گردد. عائشه ـ رضی الله عنها ـ در روایتی که امام مسلم از وی روایت کرده است می‌گوید: شنیدم که رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ خطاب به حسان ـ رضی الله عنه ـ می‌فرمود: «روح القُدُس، (یعنی جبرئیل) تا هنگامی که به دفاع از خدا و پیامبرش برخیزی همراه و یاور تو خواهد بود».

پس هرکه به دفاع از خدا و پیامبرش برخیزد خداوند نیز او را یاری رسانده و عزت‌مند خواهد ساخت.

از جمله انواع نصرت، یاری رسانی به واسطه‌ی دعا است که از جمله مهم‌ترین وسائل نصرت و سودمندترین و قوی‌ترین آن است که هیچ مسلمانی در ترک آن معذور نیست. دعا وسیله‌ای است موثر که هیچ‌کس از آن بی‌نیاز نیست. خداوند متعال در کتاب خود به اثر دعا اشاره نموده و فرمود است:

﴿۞كَذَّبَتۡ قَبۡلَهُمۡ قَوۡمُ نُوحٖ فَكَذَّبُواْ عَبۡدَنَا وَقَالُواْ مَجۡنُونٞ وَٱزۡدُجِرَ ٩ فَدَعَا رَبَّهُۥٓ أَنِّي مَغۡلُوبٞ فَٱنتَصِرۡ ١٠ فَفَتَحۡنَآ أَبۡوَٰبَ ٱلسَّمَآءِ بِمَآءٖ مُّنۡهَمِرٖ ١١ وَفَجَّرۡنَا ٱلۡأَرۡضَ عُيُونٗا فَٱلۡتَقَى ٱلۡمَآءُ عَلَىٰٓ أَمۡرٖ قَدۡ قُدِرَ ١٢﴾ [القمر: ٩-١٢].

«پیش از آنان قوم نوح [نیز] به تکذیب پرداختند و بنده‌ی ما را دروغ‌زن خواندند و گفتند دیوانه‌ای است و [بسی] آزار کشید (۹) تا پروردگارش را خواند که من مغلوب شدم پس به داد من برس (۱۰) پس درهای آسمان را به آبی ریزان گشودیم (۱۱) و از زمین چشمه‌ها جوشانیدیم تا آب [زمین و آسمان] براى امری که مقدر شده بود به هم پیوستند».

پیامبر خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ در قنوت علیه کسانی که به مسلمانان ستم روا داشته بودند با نام‌هایش دعا می‌کرد.

هر چه فاجعه‌ها و بحران‌ها شدید باشند باز پناهی جز خداوند نیست و هیچ‌کس جز او نمی‌تواند سختی‌ها و زیان‌ها را دور گرداند:

﴿قُلِ ٱدۡعُواْ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُم مِّن دُونِهِۦ فَلَا يَمۡلِكُونَ كَشۡفَ ٱلضُّرِّ عَنكُمۡ وَلَا تَحۡوِيلًا ٥٦﴾ [الإسراء: ٥٦].

«بگو کسانی را که به جای او [معبود خود] پنداشتید بخوانید. [آن‌ها] نه اختیاری دارند که از شما دفع زیان کنند و نه [آنکه بلایی را از شما] بگردانند».

هر چه اهل توطئه، توطئه بچینند و بَدان مکر و حیله نمایند و در کمین نشستگان طرح بریزند، باز آینده از آن این دین است چنانکه رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرموده است: «این امت را به مقام والا و بلندی و پیروزی و قدرت در زمین مژده ده».

﴿وَيَأۡبَى ٱللَّهُ إِلَّآ أَن يُتِمَّ نُورَهُۥ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡكَٰفِرُونَ ٣٢﴾ [التوبة: ٣٢].

«اما خداوند نمی‌گذارد [که کفار نورش را خاموش سازند] تا آنکه نورش را کامل سازد، حتی اگر کافران را خوش نیاید».

خداوند برای من و شما در قرآن عظیم برکت نهد و با آیات و ذکر حکیم سود رساند. این سخن را گفته و برای خود و شما از خداوند بزرگ آمرزش می‌خواهم. پس از او آمرزش بخواهید که او بسیار آمرزنده و مهربان است.