خطبهی اول:
ستایش از آن الله است، آن صاحب نعمت و آنکه قلبهای صادق را اسباب هدایت عطا میکند، و گواهی میدهم که معبودی به حق نیست جز الله که تنها و بیشریک است شهادتی که باعث سلامت و اعتدال تن و روان است و گواهی میدهم که پیامبر و محبوب ما محمد، بنده و پیامرسان و صفی و خلیل اوست، او که با بهترین علاج دردها را دوا مینمود و امت را به سوی اوج سعادت راهنمایی میکرد.
درود و سلام خداوند بر او و بر اهل بیت و یارانش باد، آنان که شهسواران هدایت و دعوتگران به سوی آن بودند و همچنین بر تابعین که رهرو راه آنان بودند، و هرکه تا قیامت به نیکی از آنان پیروی نماید.
اما بعد:
ای بندگان خداوند تقوای او را پیشه سازید و به ریسمان محکم آن چنگ زنید که چه نیک است عاقبت آن و چه شیرین است ثمرات آن، و از سلامتی بدن پیش از بیماری سود برید و قبل از دست رفتن فرصتِ نیکیها و اعمال صالح نسبت به انجام آن تلاش ورزید.
﴿وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَيۡرَ ٱلزَّادِ ٱلتَّقۡوَىٰۖ﴾ [البقرة: ١٩٧].
«و توشه برگیرید که بهترین توشه تقوا است».
ای مومنان:
امت اسلامی ما طی تمدن انسانی والای خود مثالهای زیبا و بزرگی در میدانهای معالجهی اصیل برگرفته از نور کتاب و سنت به نمایش گذاشته است، کتاب خدا و سنت پیامبرش که برای خارج ساختن روح و بدن مردم از جهنم دردها و بیماریهای روحی کافی است. اما در این دوران آکنده از چالشها و مشکلات، در این عصر که پر است از نیتها و مقاصد آلوده، قضیهی علاجی و عقیدتی مهمی خود را نمایان میسازد و آن رقیهی شرعی و دعاهای نبوی برای درمان بیماریها است.
اهمیت این موضوع آنجا است که خود را به عنوان علاج تن و روان مطرح کرده است که به دست آوردن آن هدف اساسی و آرزوی هر کسی است. رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ میفرماید: «هرکه شب را با امنیت در خانهاش به سر کند و بدنش سالم باشد و غذای یک روزش را داشته باشد مانند این است که همهی دنیا را به طور کامل در اختیار دارد» [به روایت ترمذی و آن را حسن دانسته است].
ای مسلمانان:
در این دوران، بیماریهای سختی از جمله صرع و مَسّ و سحر و چشمزخم و حسد همهگیر شده و بخشهای بسیاری از این دنیا را فراگرفتهاند، و آیات قرآن و نصوص احادیث و همچنین واقعیتی که پیش روی خود میبینیم به روشنی ثابت کردهاند که این دو ـ یعنی قرآن و احادیث ـ دوای هر دردی هستند چنان که خداوند ـ سبحانه و تعالی ـ میفرماید:
﴿قُلۡ هُوَ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ هُدٗى وَشِفَآءٞۚ﴾ [فصلت: ٤٤].
«بگو آن برای کسانی که ایمان آوردهاند هدایت و شفا است».
و رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ با مشروع دانستن رُقیه و تاکید بر آن چنین میفرماید: «رقیههایتان را به من عرضه کنید و تا وقتی که شرک نباشد اشکالی در آن نیست» [به روایت امام مسلم].
چه بسیار بیمارانی که در شُرُف مرگ بودهاند و بیمارستانهای مجهز و پزشکان ماهر نیز نتوانستهاند کاری برای آنها انجام دهند، رو به سوی رقیهی شرعی آوردهاند و خداوند اینچنین شفا را برای آنها مقدر نموده است و این مصداق سخن رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ است که میفرماید: «به دو شفاگر اهمیت دهید: قرآن و عسل» [به روایت ابن ماجه و حاکم و بیهقی با سند حسن].
امام سیوطی ـ رحمه الله ـ میگوید: «در این حدیث رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ میان طب الهی و طب بشری جمع بسته است».
علامه ابن قیم ـ رحمه الله ـ میگوید: «قرآن شفاگر کامل از هر گونه بیماری قلبی و بدنی است اگر بیماری به درستی از آن بهره جوید. و چگونه ممکن است دردها و بیماریها در برابر کلام پروردگار زمین و آسمانها مقاومت کنند؟ کلامی که اگر بر کوهی نازل شود آن را تکه تکه میکند».
چه زیباست این سخن از آن دانشمند بزرگ!
برادران و خواهران ایمانی:
به علت ناآگاهی و غفلت بسیاری از مردم نسبت به آثار رقیهی شرعی و ضعف جنبههای ایمانی و عقیدتی بیماران، بسیاری از آنان در صورت به تاخیر افتادن شفا و سختی دردها و بیماریها، با قصد یا بدون قصد رو به سوی اهل دَجَل و فریب و خرافات و شعبدهبازی و سحر و امور خلاف شرع میآورند و مدعیان دروغین رقیهی شرعی آنان را در محاصرهی خود میگیرند.
اینجاست که باید پرده از فریب راقیان دروغین برداشته شود و جلوی کسانی که بدون شایستگی وارد این مجال میشوند گرفته شود. کسانی که حتی نسبت به دردهای انسان آگاهی ندارند چه رسد به درمان آن.
و به هدف در امان ماندن بندگان از دست رقیهخوانان ناآگاه دروغگو و حفظ حوزهی رُقیهی شرعی از جاهلان و خرابکاران نیاز به چنین هشداری وجود دارد. چرا نه؟ وقتی رقیه خوانی را میبینی که از نوشتههای مبهم استفاده میکند و دیگری را میبینی که سخنان مبهم و نامفهومی به زبان میآورند و دیگری درد بیمار را به طور قطع از چشمزخم نزدیکان میداند و درک نمیکند که با این حماقت پیوند خویشاوندی و صلهی رحم را قطع کرده است.
رقیههای مبهم و نامفهوم چیزی نیست جز وسوسهی شیطان پس خود را از آن دور بگیر و برحذر باش.
برخی دیگر از این افراد، بیمار را چنان کتک میزنند که حتی انسان سالم هم توان آن را ندارد! و گمان میکنند که این درد بر جن وارد میشود نه بر انسان! بیمار بیچاره هم با سکوت خود از کار او دفاع میکند و برخی دیگر از جریان برق استفاده میکنند طوری که به بیهوشی یا مرگ بیمار میانجامد.
پروردگار! چه جهل مرکبی است این!
ای مسلمانان:
اغلب این مدعیان خود را در پس پردهی خرد و تقوای ظاهری پنهان کردهاند اما آنان در واقع چیزی نیستند جز عدهای دروغگوی ماهر برای چپاول اموال مردم. چه بسا آنان برای رونق تجارت خود از نام بزرگان هم سوء استفاده کنند و یا به نام رقیهی شرعی از زنان سوء استفاده نمایند. کسانی که از داستانهای اینان با زنان آگاهند چیزهایی دیدهاند باورنکردنی که انسان به به شگفت میآورد و این عجیب نیست، چه بسا انسانی که چنان از بیماری سختی کشیده است که همه چیز خود را فدای سلامتی میکند.
در اثر این اعمال خلاف شرع لازم است که تنها کسانی که نسبت به علم شرعی آگاهی دارند و امانتدار و صالح و صادق و ماهرند و نسبت به مال مردم چشمداشت ندارند و به دور از خشونت و غرورند وارد این عرصه شوند. شایسته است شخص راقی با بیمار مهربان و دلسوز باشد و تنها به موضع درد بنگرد مخصوصا در مورد زنان که باید از چشم خود محافظت کرده و از خلوت با بیمار دوری کند و از عوامل فتنه دوری گزیده و به ضوابط شرعی پایبند باشد.
و هرکه راه و روشش این باشد موفق شده و مورد احترام دیگران قرار میگیرد. اهل علم سه شرط را برای رقیهی صحیح شرعی بر شمردهاند:
نخست اینکه: با نامها و صفات خداوند و کلام وی باشد.
دوم اینکه: با زبان عربی واضح و مفهوم باشد.
سوم آنکه: شخص راقی معتقد باشد که رقیه به ذات خود تاثیر گذار نیست بلکه با تقدیر خداوند موثر خواهد بود.
برادران و خواهران عزیز، ای کسانی که خواهان عافیت و سلامت هستید، خداوند شما را از دردها و بیماریها در امان بدارد، از راقیان صادق و نیک بهتره جویید، کسانی که از راه و روش صحیح علاج بهره میبرند که امید است مشکلتان حل گردد. اما اولی و بهتر این است که شخص بیمار خودش خود را رقیه کند زیرا این بیشتر نشاندهندهی نیاز شخص به خداوند است.
عثمان بن ابی العاص ـ رضی الله عنه ـ از دردی که در بدن داشت به رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ شکایت برد، پس رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ وی را چنین راهنمایی کرد و فرمود: «دستت را در جایی که درد میکنند بگذار و سه بار بسم الله بگو و سپس هفت بار بگو: «أَعُوذُ بِاللَّهِ، وَقُدْرَتِهِ مِنْ شَرِّ مَا أَجِدُ وَأُحَاذِرُ»» [به روایت امام مسلم] یعنی: «به عزت خداوند و قدرتش پناه میبرم از شر آنچه مییابم و ترس آن را دارم».
همچنین سعی کنید خانهها و فرزندانتان را با دعاهای شرعی و اذکار صبح و شام در امان بدارید که اینها به اذن خداوند و با توکل بر پروردگار شنوا و بینا و سپردن امور به او، دژی است محکم در برابر همهی بلاها. این به معنای ترک اسباب نیست بلکه معنای آن این است که انسان به جایگاه و کفایت شخص راقی توکل نکند بلکه به توفیق خداوند و عنایت او امید داشته باشد و اعتماد نماید:
﴿أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِكَافٍ عَبۡدَهُۥۖ﴾ [الزمر: ٣٦].
«آیا الله برای بندهاش کافی نیست؟».
که یقین به خداوند والاترین عزیمت و روشنگرترین ماه تابان در تاریکی حیرتها است.
همچنین نباید از برگرفتن اسباب پزشکی جدید رویگرادن بود، چه بیماری شخص بدنی باشد یا روانی زیرا رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ میفرماید: «ای بندگان خداوند خود را مداوا کنید اما از حرام استفاده نکنید» [به روایت ابوداوود و بیهقی با سند صحیح].
اما بعد، ای امت مسلمان:
رقیهی شرعی از نظر تطبیق و علاج نیاز به همت و تلاش دارد، تا آنکه با تبیین چارچوب و باز گرداندن آن به اصول شرع در سایهی علمی راسخ و محکم این علم مداوای شرعی جایگاه خود را باز یافته و عقیدهی مردم و جوامع را حفظ نماید.
لازم است در برابر طوفان بنیان کن نا اهلانی که وارد این مجال شدهاند ایستاده و همهی کسانی که قصد وارد شدن به آن را دارند دارای گواهی شرعی از سوی اهل تخصص باشند.
أعوذ بالله من الشیطان الرجیم:
﴿وَنُنَزِّلُ مِنَ ٱلۡقُرۡءَانِ مَا هُوَ شِفَآءٞ وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ ٱلظَّٰلِمِينَ إِلَّا خَسَارٗا ٨٢﴾ [الإسراء: ٨٢].
«و از قرآن آنچه را که برای مومنان مایهی شفا و رحمت است نازل میکنیم و ستمگران را جز زیان نمیافزاید».
خداوند برای من و شما در آیات کتابش و سنت پیامبرش برکت دهد. این سخن خویش را گفته و برای خود و شما و همهی مسلمانان از هر گناهی از خداوند متعال آمرزش میخواهم پس از او آمرزش بخواهید و به سوی او توبه کنید که او بسیار توبهپذیر و مهربان است.