خطبهی دوم:
ستایش تنها از آن الله است و درود و سلام بر آنکه پیامبری پس از وی نیست.
اما بعد: ای بندگان خداوند تقوای او را پیشه سازید و بدانید که آسمانها و زمان به حق برپا شدهاند پس در پی حق و اهل آن باشید هر جا که باشند و این سخن علی ـ رضی الله عنه ـ را به یاد داشته باشید که میفرماید: «زیاد بودن مردم در دور و بر من بر عزتم نمیافزاید و پراکنده شدن آنان از من باعث ترس و احساس تنهایی من نمیشود».
بنابراین به سبب کمی رهروان راهِ حق، احساس ترس و تنهایی نکنید.
سپس بدانید که خداوند متعال در کتاب خود حال و روزِ بسیاری از مردم را بیان نموده و فرموده است: «اما بیشتر مردم نمیدانند» [الأعراف: ١٨٧] و فرموده است: «و بیشترشان تعقل نمیکنند» [المائدة: ١٠٣] و فرموده است: «اما بیشتر مردم ایمان نمیآورند» [الرعد: ١] و فرموده است: «اما بیشتر مردم شکرگزار نیستند» [البقرة: ٢٤٣] و همچنین فرموده است: «و همانا بسیاری از مردم فاسقند» [المائدة: ٤٩].
زیرا خرد پیرو علم است و خداوند متعال در این باره فرموده است: ﴿وَمَا يَعۡقِلُهَآ إِلَّا ٱلۡعَٰلِمُونَ ٤٣﴾ [العنكبوت: ٤٣]. یعنی: «و جز عالِمان کسی آن را در نمیيابد» و هر کس که به علم رسد خردمند میشود و هر کس خردمندی پیشه کند ایمن شود و شکر کند و خود را از فسق و انحراف دور میگرداند، برای همین هر کس دچار فسق شود در واقع به سبب نقص یکی از این امور است: یا عدم علم، یا عدم خردورزی، یا عدم ایمان و یا عدم شکر، که همهی اینها باعث از دست رفتن ثبات و پایداری و رستگاری است. زیرا هلاک امتها به سبب فسقی است که باعث از بین رفتن علم و عقل و ایمان و شکر میشود:
﴿وَإِذَآ أَرَدۡنَآ أَن نُّهۡلِكَ قَرۡيَةً أَمَرۡنَا مُتۡرَفِيهَا فَفَسَقُواْ فِيهَا فَحَقَّ عَلَيۡهَا ٱلۡقَوۡلُ فَدَمَّرۡنَٰهَا تَدۡمِيرٗا ١٦﴾ [الإسراء: ١٦].
«و هنگامی که بخواهیم شهری را نابود سازیم خوشگذارانان آن را وا میداریم که در آن به انحراف بپردازند و در نتیجه عذاب بر آن لازم گردد و آن را یکسره نابود میسازیم».
وجود عقل و علم و ایمان و شکر، بیشک باعث به وجود آمدن ارزش مطلقی میشود که در نصیحت و خیرخواهی و محافظت از کیان امت، نمود مییابد:
﴿وَمَا كَانَ رَبُّكَ لِيُهۡلِكَ ٱلۡقُرَىٰ بِظُلۡمٖ وَأَهۡلُهَا مُصۡلِحُونَ ١١٧﴾ [هود: ١١٧].
«و پروردگار تو بر آن نبوده است که شهرهایی را که اهل آن مصلحند به ستم نابود سازد».
﴿أَمۡ نَجۡعَلُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ كَٱلۡمُفۡسِدِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِ أَمۡ نَجۡعَلُ ٱلۡمُتَّقِينَ كَٱلۡفُجَّارِ ٢٨ كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ إِلَيۡكَ مُبَٰرَكٞ لِّيَدَّبَّرُوٓاْ ءَايَٰتِهِۦ وَلِيَتَذَكَّرَ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ ٢٩﴾ [ص:٢٨-٢٩].
«یا [مگر] کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کردهاند به مانند کسانی میگردانیم که در زمین فساد میکنند، یا پرهیزگاران را چون پلیدکاران قرار میدهیم؟ (۲۸) این کتابی مبارک است که آن را به سوی تو نازل کردهایم تا دربارهی آیات آن بیندیشند و خردمندان یادآور شوند».
و در پایان بر بهترین و پاکترین انسانها محمد بن عبدالله صاحب حوض و مقام شفاعت درود و سلام فرستید زیرا خداوند شما را به آن امر نموده و فرموده است:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦﴾ [الأحزاب: ٥٦].
خداوندا بر بنده و پیامبرت محمد، صاحب چهرهی نورانی درود و سلام و برکت ارزانی دارد و از چهار خلیفهی وی: ابوبکر و عمر و عثمان و علی و از دیگر صحابهی پیامبرت و از تابعین و کسانی که تا قیامت پیروی آنان کنند راضی و خشنود باش و همینطور از ما نیز به همراه آنان خشنود باش از مهربانترین مهربانان.
خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، و شرک و مشرکان را خوار گردان. خداوندا دینت را و کتابت را سنت پیامبرت و بندگان مومنت را یاری ده.
خداوندا غم غمداران و سختی سختی دیدگان را از بین ببر و وام وامداران را دادا کن و بیماران ما و دیگر بیماران مسلمان را شفا ده ای مهربانترین مهربانان.
خداوندا ما را در سرزمینهایمان ایمن گردان و مسئولان و والیان ما را اصلاح گردان و مسئولیتهای ما را بر عهدهی کسانی قرار ده که تقوای تو را داشته و در پی خشنودی تو باشند.
خداوندا اوضاع برادران و خواهران ما را در همهی سرزمینها اصلاح گردان. خداوندا تو یاور برادران و خواهران مستضعف ما باش، خداوندا آنان را در میانمار و در سوریه و دیگر سرزمینهای یاری ده. خداوندا به زودی یاری آنان را میسر گردان، خداوندا و دشمن آنان را پست و خوار گردان.
«پروردگارا ما را در دنیا و آخرت نیکی عطا کن و از آتش دوزخ دور گردان»
[البقرة: ۲۰۱].
پاک و بیعیب است پروردگار تو، پروردگار عزت از آنچه مشرکان به دروغ وصفش میکنند و سلام بر پیامبران، و آخر سخن اینکه: الحمدلله رب العالمین.